“Ένας νοσηρός άνεμος υψώνεται σε όλες τις πόλεις του κάμπου…”
Δείχνοντας μια σπιθαμή εμπιστοσύνης στο υποσυνείδητο, αναρωτιέμαι γιατί τόσο καιρό φωλιάζει αυτός ο στίχος μέσα μου και αναδύεται σαν συναγερμός. Όντας όμως μέρος της αγοράς, ο καθένας μας ξεχωριστά, κατευθύνεται να εντοπίζει και να καταγράφει μια πιο πρακτική προσέγγιση της διαδρομής της ζωής του. Αυτή ουσιαστικά προσδιορίζεται από το καθημερινό “δούναι και λαβείν” και πόσο ισορροπημένη είναι αυτή η σχέση.
Ζώντας στην εποχή που η υποθετική ανθρωπιστική κατάκτηση του σεβασμού σε μειονότητες , βαδίζει παράλληλα με τη σκιά του υποσιτισμού, της φτωχοποίησης και της αδυσώπητης υπαρκτής ανισότητας, ο τόπος αυτός μοιάζει σαν ένα μολυσμένο λιβάδι. Οι καρποί του είναι άφθονοι αλλά οι περισσότεροι θα στύψουν τελικά τους μαύρους χυμούς τους μέσα στα κανάλια της ανθρώπινης συνύπαρξης. Ο χουρμάς λοιπόν αυτού του εξωτικού σύγχρονου κήπου κατακτήσεων και επιτευγμάτων, η εστεμμένη πρωταγωνίστρια τεχνολογία θεωρητικά εξελίσσεται και γιγαντώνεται για να βελτιώσει την καθημερινή ζωή. Η άγραφη όμως εμπιστοσύνη σε μια τέτοια πρόθεση μοιάζει το ίδιο αφελής με την παιδική προστασία από βιβλικούς γέροντες θρησκευτικών μύθων.
Δεν είναι παράξενο για τους ρυθμιστές της ζωής σε αυτό τον πλανήτη να επιδιώξουν να μεταφέρουν τις μάζες σε μια παράλληλη πραγματικότητα, ένα παράλληλο σύμπαν, όσο αυτοί συνεχίζουν να αλώνουν το υπαρκτό, το απτό, το πραγματικό. Ο μεγάλος όμως θρίαμβος αυτής της διαβολικής ελίτ είναι πως το καταφέρνουν αυτό αποσπώντας ταυτόχρονα αμύθητα ποσά από τις μάζες. Και όσο ο σύγχρονος άνθρωπος βυθίζεται στην ψηφιακή παραίσθηση τόσο οι άρχοντες φροντίζουν να μικραίνουν την πραγματική ζωή του που σε ακραίες περιπτώσεις εθισμού σχεδόν εξαφανίζεται.
Μια σταδιακή αναγωγή των ανθρώπινων σχέσεων, κυρίως με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μετέφερε τις ουσιαστικές επαφές και κατά συνέπεια τις συντονισμένες δράσεις σε ένα πλαίσιο που μοιάζει με κοινωνικό σιγαστήρα. Η οικειότητα που καθιερώνεται σε ένα τέτοιο πλαίσιο ύπαρξης και έκφρασης αρχίζει να σχηματοποιεί πια ολόκληρες γενιές που μεγαλώνουν στο δίπολο πραγματικού και τροποποιημένου. Την ίδια στιγμή ένα ολόκληρο σύστημα εκμεταλλεύεται τον αποπροσανατολισμό για να ξανακάνει τον άνθρωπο ένα ευτελές εργαλείο. Οι εκατομμύρια ανήλικες πριγκίπισσες του instagram και του tiktok με τα αλάνθαστα φίλτρα τους, θα χρειαστεί να ωριμάσουν βίαια σε έναν παράλληλο πραγματικό κόσμο που εξακολουθεί να προωθεί διεργασίες εκμετάλλευσης και φτωχοποίησης, σχεδόν πια χωρίς αντίπαλο. Η απαξίωση της πραγματικότητας και η ανταλλαγή της με ένα ομοίωμα δράσης και ύπαρξης είναι το πιο πανούργο εύρημα των ισχυρών. Αυτή η χειρουργική έκπτωση και έξωση από την αληθινή ζωή μπορεί εύκολα να καταλήξει στο πιο αναίμακτο περβάζι της μοντέρνας δουλείας.
Και αν η ψηφιακή αλλοίωση της ισορροπίας στην ανθρώπινη αντίληψη σταδιακά τρομάζει όσους αντιλαμβάνονται την ταυτόχρονη πίεση της παγκόσμιας πραγματικότητας, η συνέχεια μπορεί να αποδειχθεί ακόμα πιο χαώδης και αδύνατη στη διαχείριση. Ήδη πολλές εφαρμογές εικονικής αλλά και επαυξημένης πραγματικότητας αρχίζουν να δελεάζουν με τις ευφάνταστες δυνατότητες πλασματικών εμπειριών. Τα κεφάλαια που επενδύονται στην παραγωγή εμπειριών εικονικής πραγματικότητας αυξάνονται συνεχώς, με το ποσό των 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων του Ζούκερμπεργκ της Meta, να προκαλούν ζάλη. Το ενδεχόμενο η εικονική πραγματικότητα να αντικαταστήσει την πολιτιστική, αρχίζει να υψώνεται σθεναρά. Είμαστε μπροστά στη μετάβαση από το ψηφιακό στο αλγοριθμικό. Ένας τεχνητός κόσμος αλγοριθμικού κώδικα είναι πρόθυμος να προσφέρει μια ασύγκριτη αίσθηση παντοδυναμίας. Μπορεί ο δημιουργός να θέτει τους όρους, αλλά ο χρήστης γίνεται πρωταγωνιστής, ότι πιο δελεαστικό απέναντι στη δεδομένη ανθρώπινη ματαιοδοξία. Αμέτρητες καλλιτεχνικές εφαρμογές φρέσκιας υβριδικής και συνθετικής τέχνης έρχονται να αυξήσουν τις πύλες διαφυγής από οτιδήποτε υπάρχει στα αλήθεια.
Είναι βέβαια αυτονόητο πως η εκπαίδευση έχει ήδη αρχίσει να αλληθωρίζει στα νέα δεδομένα. Με εμβρυακό αλλά αναγκαίο το βήμα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης λόγω της πανδημίας, οι αλλαγές του τρόπου μάθησης θα ενισχυθούν από σύγχρονο μαθησιακό υλικό, τελευταίες εφαρμογές, προσομοιώσεις και επιστημονικά παιχνίδια. Η αγωνία της διαχείρισης όλων αυτών των επιλογών, πληροφοριών και ερεθισμάτων παραμένει, καθώς η κατάδυση σε μια δράση και λειτουργία ενός παράλληλου σύμπαντος γίνεται όλο και πιο ισχυρή. Αυτό που φαίνεται να λείπει από τον προγραμματισμό είναι η πρόληψη, το αντίδοτο που θα βιδώσει σταθερά τη γέφυρα επιστροφής στον αληθινό κόσμο.
Όσο λοιπόν οι νέες αλγοριθμικές αίθουσες φιλοξενίας υποθετικών ζωών εγκαινιάζονται, οι υπόγειες συγκρούσεις για το ελλειμματικό αποθεματικό του πλανήτη, και οι νέες πολύπλοκες εξισώσεις επιβίωσης που προκύπτουν, σέρνονται μακριά από την αντίληψη των μαζών. Οι προσχεδιασμένα εκπτωτικές ζωές των απλών καθημερινών ανθρώπων θα συνεχίσουν να εκτονώνονται στις τεχνητές φυλλωσιές των τεχνητών κόσμων, στις μιμητικές απολαύσεις πλαστικών εφευρέσεων.
Υπάρχει μια αλλόκοτα εθιστική απορία για την αντοχή της γοητείας της πραγματικής ζωής απέναντι σε όλα αυτά, όσο και αν προσπαθήσουν να την συμπιέσουν, να την τροχίσουν και να εκτρέψουν τον άνθρωπο στη σταδιακή έξωση από αυτή. Γιατί η αδιαφιλονίκητη αλήθεια είναι πως τίποτα δεν γίνεται να υποκαταστήσει την αληθινή ζωή, και γι’ αυτό θα κρατήσουν με χίλια τεχνάσματα το τελευταίο ειδυλλιακό γαλήνιο χάραγμα, την τελευταία χειροπιαστή γυναίκα, την τελευταία μυρωδιά βρεγμένης γης, την τελευταία σταγόνα νερού για τους άπληστους εαυτούς τους.
