Τον Μάρτιο του 1971 οι πολυσύνθετοι Jethro Tull από το Blackpool κυκλοφόρησαν το μυθικό τέταρτο άλμπουμ τους με τον τίτλο “Aqualung”. Η υπόστασή του σήμερα έχει γιγαντωθεί τόσο, και όχι απλά άντεξε στο χρόνο, αλλά εξακολουθεί να θεωρείται από τα πιο εγκεφαλικά άλμπουμ στην ιστορία της rock μουσικής.
Αν και γενικά θεωρείται ένα concept άλμπουμ, με κεντρικό θέμα “τη διάκριση μεταξύ θρησκείας και Θεού”, το συγκρότημα είχε πει ότι δεν υπήρχε πρόθεση να κάνει ένα concept άλμπουμ και ότι μόνο μερικά τραγούδια έχουν ένα ενιαίο θέμα. Η αρχική ιδέα για το άλμπουμ πυροδοτήθηκε από μερικές φωτογραφίες που τράβηξε η σύζυγος του Anderson, η Jennie, από άστεγους στις όχθες του Τάμεση. Η εμφάνιση ενός άνδρα συγκεκριμένα τράβηξε το ενδιαφέρον του ζευγαριού, και τελικά μαζί έγραψαν το ομώνυμο τραγούδι. Η πρώτη πλευρά του LP περιέχει πολλές σκιαγραφήσεις χαρακτήρων, όπως η μορφή του ομότιτλου κομματιού “Aqualung” και η μαθήτρια ιερόδουλη “Cross-Eyed Mary” (που προτιμά τη συντροφιά βρώμικων ηλικιωμένων κάτω από το άγρυπνο, λάγνο βλέμμα του Aqualung), ενώ υπάρχουν και δύο αυτοβιογραφικά κομμάτια, με το “Cheap Day Return”, να έχει γραφτεί από τον Anderson μετά μια επίσκεψη στον βαριά άρρωστο πατέρα του.
Το ομότιτλο τραγούδι “Aqualung” ασχολείται με την αντιμετώπιση των ανθρώπων στον άστεγο πληθυσμό. Ο τραγουδιστής και φλαουτίστας των Jethro Tull, έγραψε το τραγούδι και το αποκάλεσε “ένα τραγούδι σύγχυσης με ενοχές για το πώς αντιμετωπίζεις τους ζητιάνους, τους άστεγους”. Αναλυτικά στην επετειακή επανέκδοση του άλμπουμ για την συμπλήρωση των 40 χρόνων, είπε: “Πρόκειται για την αντίδρασή μας, την ενοχή, την απέχθεια, την αδυναμία και τη σύγχυση, όλα αυτά τα πράγματα που νιώθουμε όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με την πραγματικότητα των αστέγων. Είναι σαφές ότι χρειάζεται απελπισμένα κάποια βοήθεια, είτε πρόκειται για μερικά νομίσματα είτε για το περιεχόμενο του πορτοφολιού σας, και εσείς τους εξαφανίζετε. Όσο περισσότερο ζείτε σε αυτόν τον τρόπο ζωής που καθοδηγείται από τις επιχειρήσεις και το εμπόριο, μπορείτε εύκολα να σταματήσετε να τους βλέπετε.”
Σε αυτό το τραγούδι, ο Aqualung είναι ένας άστεγος με κακή υγεία. Ο Anderson σφυρηλάτησε έναν χαρακτήρα με βάση εκείνες τις πραγματικές φωτογραφίες άστεγων ανθρώπων. Η σύζυγος του Ian εκείνη την εποχή, η Jennie, ήταν ερασιτέχνης φωτογράφος και είχε φέρει τις φωτογραφίες για να τις δει ο Ian. Πολλοί από τους στίχους είναι στην πραγματικότητα ο Ian που περιγράφει τους άντρες στις φωτογραφίες.
Η Jennie έγραψε επίσης μερικούς από τους στίχους για να συνοδεύσει τις φωτογραφίες, οι οποίοι της έδωσαν συμμετοχή, οπότε λαμβάνει τα μισά δικαιώματα από το τραγούδι. Χώρισε με τον Anderson το 1974.
Αν και αποτελεί το πιο διάσημο τραγούδι των Jethro Tull, δεν κυκλοφόρησε ποτέ σαν single. Ο Ian Anderson εξήγησε σχετικά: “Επειδή ήταν πολύ μεγάλο, ήταν πολύ επεισοδιακό, ξεκινά με ένα δυνατό riff κιθάρας και μετά πηγαίνει σε πιο χαλαρά ακουστικά θέματα. Οι Led Zeppelin εκείνη την εποχή, ξέρετε, δεν κυκλοφορούσαν singles, ήταν όλα τραγούδια του άλμπουμ. Και το ραδιόφωνο μοιράστηκε έντονα ανάμεσα στο ραδιόφωνο AM, το οποίο έπαιζε τις επιτυχίες των 3 λεπτών, και το ραδιόφωνο FM όπου έπαιζαν αυτό που έλεγαν τα λιγότερο γνωστά τραγούδια σε ένα άλμπουμ. Έπαιζαν τα πιο σκοτεινά, μεγαλύτερα σε διάρκεια, τα πιο περίπλοκα τραγούδια σε εκείνη την περίοδο της πιο εξελισσόμενης rock μουσικής Αλλά αυτή η εποχή δεν υπάρχει πια, ακόμα και αν πρόκειται για κλασικούς rock σταθμούς που παίζουν όντως κάποια από αυτή τη μουσική, γιατί ξέρουν πως πρέπει να κρατήσουν το τραγούδι σύντομο, ευκρινές και χαρούμενο, και να μπουν στο επόμενο σετ διαφημιστικών διαλειμμάτων. Αυτό είναι που πληρώνει το κόστος του ραδιοφωνικού σταθμού, και για να είναι στον αέρα ισχύουν κανόνες”.
Το “Aqualung” είναι μια φορητή αναπνευστική συσκευή για δύτες. Ο Anderson εμπνεύστηκε να δώσει στον άστεγο αυτό το ψευδώνυμο λόγω των αναπνευστικών προβλημάτων που περιέγραφε στους στίχους. Πήρε την ιδέα παρακολουθώντας μια τηλεοπτική εκπομπή με το όνομα “Sea Hunt”, όπου για να αντιμετωπιστεί η δύσκολη υποβρύχια αναπνοή ο πρωταγωνιστής φορούσε ένα “Aqualung”. Αυτό που ο Anderson δεν ήξερε είναι ότι η Aqualung ήταν επίσης όνομα φίρμας, και η Aqualung Corporation της Βόρειας Αμερικής κινήθηκε νομικά μετά την κυκλοφορία του άλμπουμ. Η υπόθεση τελικά αποσύρθηκε, αλλά η απειλή μήνυσης πάντα ανησυχούσε τον Anderson.
Το εξώφυλλο του άλμπουμ ήταν μια ακουαρέλα του πρωταγωνιστή που σχεδιάστηκε από τον καλλιτέχνη Burton Silverman. Ο μάνατζερ των Jethro Tull, Terry Ellis, του ανέθεσε το έργο αφού πρώτα είδε τη δουλειά του στο περιοδικό “Time”. Ο Burton τράβηξε μερικές φωτογραφίες του Anderson ενώ φορούσε το παλιό του παλτό πριν ζωγραφίσει το εξώφυλλο, και το έργο που προέκυψε έμοιαζε πολύ με μια καταβεβλημένη εκδοχή του Ian, ο οποίος δεν ήταν ευχαριστημένος με τον πίνακα. Παρά τις αντιρρήσεις του Anderson, το εξώφυλλο κατέληξε μια εμβληματική εικόνα του rock, αλλά οδήγησε επίσης σε μια ακόμα μήνυση για το πού θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η εικόνα, καθώς ο Burton θεώρησε ότι το συγκρότημα δεν είχε τα δικαιώματα να το χρησιμοποιήσει σε μπλουζάκια και άλλο διαφημιστικό υλικό.
Το ασυνήθιστο ηχητικό εφέ που ακούγεται στο τραγούδι ονομάζεται “telephone burbles” και δημιουργείται με την αφαίρεση όλων των συχνοτήτων εκτός από μια στενή ζώνη γύρω από τα 1.000 Hertz. Αυτό γίνεται για την αναπαραγωγή του ήχου ενός τηλεφώνου. Όπως συμπλήρωσε ο Anderson: “Είναι το ίδιο όπως όταν φωνάζετε σε ένα πλήθος με έναν τηλεβόα. Είναι μια μορφή πρόσκλησης. Είναι ο ήχος που ξύπνησε νεαρούς πιλότους το 1941 και τους έστειλε στους ουρανούς για να πολεμήσουν, είναι ο ήχος του Tannoy, το κάλεσμα στα όπλα για τους νεαρούς άντρες που ανεβαίνουν στους Hurricanes και τα Spitfires τους. Είναι κάτι που είναι πολύ μέσα στο αίμα των Άγγλων”.
Το τραγούδι χρησιμοποιήθηκε στις τηλεοπτικές σειρές 30 Rock, The Simpsons, The Sopranos, king of the Hill και Freaks and Geeks, όπως και στις ταινίες Fahrenheit 9/11 και Moonlight Mile. Χρειάστηκαν 50 ολόκληρα χρόνια, για να κυκλοφορήσουν οι Jethro Tull ένα βίντεο για το “Aqualung”, ένα κλιπ κινουμένων σχεδίων σε σκηνοθεσία Sam Chegini που δημοσιεύτηκε το 2021.
