Η Γιαπωνέζα πολυβραβευμένη βιρτουόζα πιανίστα συνθέτης Hiromi Uehara, αρνείται να βάλει στεγανά και όρια στη μουσική της. Αρκείται στο να εκφράζεται και να αφήνει στο κοινό της να αποφασίσει πως θα την προσδιορίσει. Δηλώνει χαρακτηριστικά: «Είναι απλώς ο συγκερασμός όσων διδάχτηκα και άκουσα. Η μουσική μου περιέχει στοιχεία κλασικής, rock και Jazz, αλλά δε νομίζω ότι υπάρχει η αναγκαιότητα να τη βάλω κάτω από κάποια ταμπέλα».
Κάτω από το παραπάνω πρίσμα, της απόλυτης προσωπικής έκφρασης εμποτισμένη κυρίως από τις πρώιμες επιρροές της, η Hiromi, κατόρθωσε να καταγράψει από τις αρχές της χιλιετίας μια πορεία που κατέκτησε το παγκόσμιο κοινό με τις παθιασμένες ερμηνείες της στις ζωντανές της εμφανίσεις, τη δεξιοτεχνία της και τη συνθετική της δεινότητα. Μία πολίτης του κόσμου, που έγραφε τη μουσική της μέσα σε τρένα, αεροπλάνα και δωμάτια ξενοδοχείων, διατηρώντας όμως άρρηκτους τους δεσμούς με την πατρίδα της, τις ρίζες της.
Γεννημένη στην πόλη Hamamatsu στην Ιαπωνία, άρχισε με μαθήματα πιάνου σε ηλικία 6 ετών, και στα 8 της ήταν καθοριστική η καθοδήγησή της από το Jazz δάσκαλο Noriko Hikida. Πειραματίστηκε αρκετά, εκπαίδευσε το αυτί της με ποικίλα ακούσματα, τελειοποίησε την τεχνική της (στο Yamaha School of Music), μ΄ αποτέλεσμα το πιάνο να γίνει προέκταση του εαυτού της, τρόπος έκφρασης της σκέψης και των συναισθημάτων της. Στα 14 της πλέον ως σολίστ, παίζει με τη φιλαρμονική ορχήστρα της Τσεχίας, ενώ η μοίρα της έστησε μια καθοριστική, καθαρά από τύχη, συνάντηση, με το θρύλο της Jazz Chick Corea στο Τόκυο, που την προσκάλεσε να παίξουν μαζί στην ηλικία των 17 ετών.
Σε διεύρυνση των μουσικών της οριζόντων και τελειοποίηση της τεχνικής της, το ξακουστό Berklee College, ήταν μονόδρομος, το οποίο άνοιξε τις πόρτες του στη Γιαπωνέζα μουσικό με μια υποτροφία. Πριν κιόλας αποφοιτήσει η κυκλοφορία του πρώτου της album (Another Mind) ήταν γεγονός, καθώς και το συμβόλαιο με την Telarc. Κι όλα αυτά όταν ο καθηγητής της στη σύνθεση άκουσε το demo της και κατενθουσιασμένος την πρότεινε (εν αγνοία της) στο θρυλικό jazz πιανίστα Ahmad Jamal, όπου με την καθοδήγησή του, η Hiromi έλαβε το δισκογραφικό της βάπτισμα του πυρός. Κοινό και κριτικοί έμειναν με το στόμα κρεμάμενο και η αποδοχή ήταν τόσο άμεση που η καριέρα της εκτοξεύτηκε κι ακολούθησε άλλη τροχιά, πολύ διαφορετική από αυτή μιας καταξιωμένης – αναγνωρισμένης σολίστ.
Πλέον είχαμε να κάνουμε με μία star, ανεξάρτητα αν η Hiromi απαξιώνει αυτό τον τίτλο και καλά κάνει. Νοηματοδότησε διαφορετικά αυτή την παγκόσμια αναγνώριση που κέρδισε επάξια, εστιάζοντας στη μουσική της και πως θα την επικοινωνήσει καλύτερα με το κοινό της που συνεχώς διευρυνόταν, αποδίδοντας με το ίδιο πάθος και δυναμική, ανεξάρτητα αν ερμήνευε σε ένα κοινό χιλιάδων ατόμων σε κάποιο στάδιο, ή σε κάποια jazz σκηνή για μερικές δεκάδες (όπως και συνέβη για πρώτη όταν επισκέφτηκε για πρώτη φορά την Ελλάδα το 2017, μπροστά σε 150 άτομα με τον αρπίστα Edmar Castañeda), ή στην αίθουσα ενός ωδείου. Ο τρόπος που σαγηνεύει το κοινό, ανεξάρτητα από μουσικές προτιμήσεις, είναι μοναδικός. Οι μετρικά πολύπλοκοι και πολύτροποι jazz ρυθμοί της (stride, post-bop και fusion), κατορθώνουν κάτω από μια παλέτα επιρροών από τον Oscar Peterson μέχρι τους King Crimson, να κρατήσουν αμείωτο το ενδιαφέρον από το πρώτο μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο.
Έπειτα, από αυτό τον μακρύ, αλλά απαραίτητο πρόλογο, αφορμή του παρόντος άρθρου είναι η δωδέκατη και τελευταία προσωπική δουλειά της Hiromi, το θεσπέσιο και κορυφαίο κατά την προσωπική μου άποψη έργο της, το “Silver Lining Suite” από το κοντινή, όσο και μακρινή λόγω των καταιγιστικών γεγονότων της πανδημίας, περίοδο 2020 – 2021.
Ένα album που όσο σημαντικό κι αν είναι, η καταιγίδα των εξελίξεων και η στάση της μουσικο-συνθέτριας απέναντι στα μέτρα που έπληξαν σε μέγιστο βαθμό τον καλλιτεχνικό χώρο, το υποβάθμισαν, εντούτοις δυο χρόνια μετά η αξία του αναγνωρίζεται. Το πάθος, η οργή και η κεκαλυμμένη αισιοδοξία που αποπνέει, λάμπουν και του δίνουν θέση στο πάνθεον των καλύτερων δισκογραφικών κυκλοφοριών του καιρού μας.
Από την κυκλοφορία του ντεμπούτου της, “Another Mind” το 2003, η Hiromi μας διαποτίζει με τη δημιουργική της ενέργεια, που περικλείεται και επισκιάζεται από τα jazz λογική, χρησιμοποιεί τη νοοτροπία της λόγιας-κλασικής μουσικής τον οίστρο της pop και της rock, κλιμακώνοντας τον αυτοσχεδιασμό και τη σύνθεση σε νέα δυσθεώρητα ύψη πολυπλοκότητας, δημιουργώντας ταυτόχρονα κάτι πολύ οικείο. Στο “Silver Lining Suite”, η Hiromi εξυψώνει αυτό το δεξιοτεχνικό της υβρίδιο, διευρύνοντας τους συναισθηματικούς της ορίζοντες, βρίσκοντας δύναμη κι ελπίδα εν μέσω της αναταραχής της πανδημίας. Το δωδέκατο studio προσωπικό της album είναι η πρώτη της δουλειά που ηχογραφήθηκε στην Ιαπωνία.
Το 2020 ήταν μια χρονιά με τα σύννεφα των “κακών ειδήσεων” και συμβάντων, να κάνουν από νωρίς την εμφάνισή τους, με την απειλή να μη διαλυθούν σύντομα. Οι “ακτίδες φωτός κι ελπίδας” (Silver linings) δε διαφαίνονταν μέσα στον καταιγισμό της απρόσμενης επικαιρότητας, αλλά η Hiromi ήταν αποφασισμένη να βρει την άκρη. Πρώτο καταφύγιο στάθηκε η σκηνή του Blue Note Tokyo, το οποίο τη βοήθησε να επανέλθει από τη σιγή λόγω πανδημίας. Με όραμα ένα κουιντέτο με πιάνο κι έγχορδα, συνέθεσε το “Silver Lining Suite”, το οποίο ξετρυπώνει την ελπίδα στις πιο δύσκολες στιγμές, αναδεικνύοντας με μοναδικό τρόπο το εύρος των συναισθημάτων που αναδύθηκαν από την παγκόσμια καραντίνα.
Το “Silver Lining Suite” συνδυάζει τη δεξιοτεχνία και το συναισθηματισμό της Hiromi στο πιάνο, μ’ ένα κουαρτέτο εγχόρδων που συγκεντρώθηκε από το βιολονίστα Tatsuo Nishie, αρχιμουσικό της Φιλαρμονικής New Japan (Τόκυο). Τo αποτέλεσμα μπερδεύει – ανακατεύει το τοπίο, μεταξύ κλασικής μουσικής και jazz, δημιουργώντας ακόμα ένα, αυτή τη φορά οργισμένο, υβρίδιο, που υποκινείται από την παρορμητική rock ενέργεια και τα κινηματογραφικά στοιχεία που η Hiromi πάντα ενσταλάζει στη μουσική της.
Αποκομμένη από το ζωογόνο της στοιχείο, τη μουσική και κατ’ επέκταση τις ζωντανές εμφανίσεις, η Hiromi σοκαρισμένη για το πως η πανδημία έπληξε πολύ-επίπεδα τις ζωές των ανθρώπων, με ιδιαίτερο πλήγμα στον κόσμο της μουσικής, έψαχνε διέξοδο. Σανίδα σωτηρίας το Blue Note Tokyo, στη σκηνή του οποίου φιλοξενούνται διάσημοι jazz καλλιτέχνες απ’ όλο τον κόσμο. Μόλις οι χώροι άρχισαν να ανοίγουν δειλά δειλά, η Hiromi πρότεινε μια σειρά συναυλιών σε περιορισμένο κοινό όμως σε Live-streaming υπό το γενικότερο τίτλο “Save Live Music”, πραγματοποιώντας εν τέλη 32 σόλο συναυλίες σε 16 ημέρες τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του 2020.
Η πρόταση για μια δεύτερη σειρά συναυλιών κατέφθασε (για Δεκέμβρη και Γενάρη), όμως η πιανίστα δεν ήθελε να στέκεται μόνη της πλέον στη σκηνή. Με τους επί χρόνια συνεργάτες της και συνοδοιπόρους της να βρίσκονται σ’ άλλη γη σ’ άλλα μέρη κι ανήμπορους να ταξιδέψουν, επιστράτευσε το φίλο της Tatsuo Nishie (η φιλία τους κρατά από το 2015 όταν η Ηiromi είχε εμφανιστεί με τη New Japan Philharmonic) να την πλαισιώσει με την κατάλληλη ομάδα, ώστε το κουιντέτο που είχε οραματιστεί να πάρει σάρκα και οστά. Μαζί με το Nishie ακολούθησαν οι βιολονίστες Sohei Birmann και Meguna Naka, για να ολοκληρωθεί το εγχείρημα με τον τσελίστα Wataru Mukai.
Η βασική σουίτα του album απαρτίζεται από 4 διαφορετικά μέρη, τα: “Isolation”, “The Unknown”, “Drifters” και “Fortitude”, τα οποία όπως δηλώνει η ίδια αντανακλούν στο συναισθηματικό ταξίδι που βίωσε όταν ακυρώθηκε λόγω πανδημίας το tour της κι έμεινε απομονωμένη στο σπίτι για αρκετούς μήνες. Ο μόνος τρόπος να διοχετεύσει την ενέργειά της ήταν η σύνθεση. «Πάντα μου άρεσε να γράφω μουσική, αλλά αυτή τη φορά ένιωσα πραγματικά ότι η σύνθεση με βοήθησε να παραμείνω ψυχολογικά υγιής».
Η σουίτα ξεκινά με το “Isolation”, μια συναισθηματική κατάσταση με την οποία όλοι ήρθαν αντιμέτωποι κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Μια “φωνή” (πιάνο) που σύντομα ενώνεται με άλλες σ’ έναν αποφασιστικό, χαριτωμένο χορό που πυροδοτεί ένα συγκλονιστικό σόλο από τη Hiromi. Σκοτεινές και νευρικές «γραμμές» διασκορπίζονται και συγκλίνουν στο “The Unknown”, αντικατοπτρίζοντας το φόβο και το απρόβλεπτο που σημάδεψαν εκείνη την περίοδο.
Ως εκ τούτου δεν ήταν λίγοι που ένιωθαν έρμαια, ανήμποροι, εγκλωβισμένοι, μια κατάσταση που αποτυπώνεται τέλεια στο μελαγχολικό “Drifters”, ενώ οι εναλλαγές των συναισθημάτων κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού ενσαρκώνονται στο στιβαρό “Fortitude”, μια δήλωση – μανιφέστο, ότι η μουσική κοινότητα είναι ανθεκτική κι έχει ξεπεράσει την καταιγίδα.
Με το πέρας της βασικής σουίτας, ακολουθεί το “Uncertainty”, το οποίο αποτέλεσε μια μετέπειτα προσθήκη στο album, εμπνευσμένο από τις αμέσως επόμενες καταστάσεις lock down που επανήλθαν στην Ιαπωνία λίγο αργότερα, ακυρώνοντας τις συναυλίες της από τον Ιανουάριο ως το Μάρτιο του 2021, με το εξαιρετικό σόλο πιανιστικό μέρος να δημιουργεί μια ξαφνική αίσθηση αβεβαιότητας.
Οι τρείς από τις τέσσερις συνθέσεις που ακολουθούν, αποτελούν extended επανεκτελέσεις από τη διαδικτυακή σειρά “One Minute Portrait”, που ανέβηκε για πρώτη φορά στη σελίδα της στο Instagram, εκτελώντας εξ’ αποστάσεως (διαδικτυακά) με συνεργάτες της ως ντουέτα. Στο “Someday”, που εκτελέστηκε για πρώτη φορά με το μπασίστα Avishai Cohen, η αποφασιστικότητα και η δύναμη, μετατρέπεται σε κάτι ελπιδοφόρο και φωτεινό, με την προσδοκία ότι θα δώσει τέλος στο σκότος που μας περιέβαλε. Ενώ, ως συνέχεια, έρχεται το επίσης, ζωηρό και γεμάτο λάμψη “Jumpstart”, που αρχικά μας παρουσίασε με ένα εκπληκτικό ντουέτο σε «δίδυμο» πιάνο με τον Stefano Bollani, δίνοντάς του πλέον μια έξτρα σπιρτάδα.
Η έκπληξη, όμως, έρχεται ως κατακλείδα στο “Silver Lining Suite”, κι αφορά ένα μοναδικά εκτελεσμένο tango, που αρχικά είχε παρουσιάσει διαδικτυακά, με τον αγαπημένο της φίλο κι αρπίστα Edmar Castañeda, το “Ribera del Duero”, τίτλος παρμένος από το αγαπημένο κρασί της Hiromi, εκδηλώνοντας την σφοδρή επιθυμία να το μοιραστεί πάλι με αγαπημένους φίλους.
Πριν από το Jazz – tango που μας συνεπήρε, η Hiromi, βγάζει από τη φαρέτρα της μια παλιότερη χαρακτηριστική – αγαπημένη της σύνθεση το “11:49PM” (από το album “Move” του 2012) και το επαναπροσδιορίζει. Το κομμάτι ήταν εμπνευσμένο από το ένα απόσπασμα τον “Μάκβεθ” του Σαίξπηρ: “The night is long that never finds the day”, δίνοντας στην Γιαπωνέζα συνθέτρια την ελπίδα ότι κάποια μέρα θα έπαιζε πάλι μπροστά στο αγαπημένο κοινό της.
Το “Silver Lining Suite”, είναι ακριβώς αυτό που πρεσβεύει και ως τίτλος. Μια καλλιτεχνική αχτίδα ελπίδας και σωτηρίας, που μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης και κινήτρου, στους απανταχού σύγχρονους πολιορκημένους, εκτελεσμένο με μοναδική δεξιοτεχνία και ανυπέρβλητο συνθετικό οίστρο.
H tracklist του “Silver Lining Suite”:
“Silver Lining Suite: Isolation”
“Silver Lining Suite: The Unknown”
“Silver Lining Suite: Drifters”
“Silver Lining Suite: Fortitude”
“Uncertainty”
“Someday”
“Jumpstart”
“11:49PM”
“Ribera Del Duero”
Line up:
Hiromi Uehara – piano
Wataru Mukai – cello
Meguna Naka – viola
Tatsuo Nishie – violin
Sohei Birmann – violin
Είδος: Jazz
Δισκογραφική: Telarc
Ημ. Κυκλοφορίας: 8 Οκτωβρίου 2021
Web-site: https://www.hiromiuehara.com
Facebook: https://www.facebook.com/HiromiFan/
Instagram: https://www.instagram.com/hiromimusic/
Twitter: https://twitter.com/hiromispark
YouTube Channel: https://www.youtube.com/channel/UCVUy1IfJ2R7FOM6F45lnt6A
