Όλοι γνωρίζουν τους Nirvana: το άλμπουμ τους “Nevermind” πούλησε 9 εκατομμύρια αντίτυπα το 1991 και ακόμα περισσότερα στα επόμενα χρόνια. Η μαγική τριάδα Kurt Cobain – Kris Novoselic και Dave Grohl συνέθεσαν μικρούς ύμνους, δίχως να δίνουν απαντήσεις αλλά να μιλάνε για την εποχή τους μέσα από την μουσική τους.
Η “Γενιά Χ” όπως έγραφε ο τύπος της εποχής, δεν πίστευε σε τίποτα – δεν ήλπιζε σε τίποτα, απλώς προσπαθούσε να κάνει πράξη τα όνειρά της. Οι δημοσιογράφοι στις αρχές της δεκαετίας αυτής έψαχναν για τον νέο “προφήτη”. Και τον είχαν βρει στο πρόσωπο του Kurt Cobain, αλλά ήταν λάθος να θεωρήσουμε ότι ο Cobain ήταν η φωνή της “Γενιάς Χ”. Ο ίδιος μέσα από τους στίχους του ούτε έδωσε απαντήσεις, αλλά ούτε και έθεσε ερωτήματα.
Τα πρώτα χρόνια του συγκροτήματος, μέσα στην δεκαετία του ’80, αντανακλούν την κατάσταση των εφήβων στις Ηνωμένες Πολιτείες που μεγάλωναν σε μια εποχή δημοσιονομικών ελλειμμάτων, στην σκιά του ιού HIV, αλλά και στο τέλος του ψυχρού πολέμου υπό τον φόβο ενός πυρηνικού πολέμου.
Οι Nirvana θεωρητικά άνηκαν στον “ήχο του Σιάτλ”, αν και αυτό δεν είναι και τόσο ακριβές και ο λόγος είναι ότι οι Kurt Cobain και Krist Novoselic κατάγονταν από το Αμπερντήν, μια κωμόπολη της πολιτείας της Ουάσινγκτον, 178 χιλιόμετρα μακριά από το Σιάτλ. Αλλά και όταν έφυγαν από αυτό, μετακινήθηκαν στην Ολύμπια και όχι στο Σιάτλ.
Το 1987, ο Kurt Cobain και ο Krist Novoselic, αποφάσισαν να σχηματίζουν ένα συγκρότημα. Στην αρχή άλλαξαν αρκετά ονόματα όπως Bliss, Skid Row, Pen Cap Chew και Ted Ed Fred, όπως και ντράμερς. Πρώτος ήταν ο Aaron Burckhard, ο ίδιος όμως δεν πίστευε ότι θα μπορούσε να πετύχει κάτι παραπάνω και μετά από ένα σύντομο χρονικό διάστημα αποχώρησε από το συγκρότημα.
Το καλοκαίρι του ’87, κατέληξαν στο όνομα “Nirvana”, μια ινδουιστική και βουδιστική αντίληψη “για την εξάλειψη της επιθυμίας του πάθους, της αυταπάτης με την παράλληλη επίτευξη της αλήθειας και του αναλλοίωτου όντος” σύμφωνα με το λεξικό Webster.
Στην επιλογή του ονόματος σίγουρα θα έπαιξε ρόλο η μικρή χίπικη περίοδος που είχε περάσει ο Krist Novoselic στο πρόσφατο παρελθόν.
Ένα χρόνο πριν, το 1986, οι Bruce Pavitt και Jonathan Poneman, αποφάσισαν να μεταμορφώσουν το ανεξάρτητο περιοδικό τους Sub Pop, σε δισκογραφική εταιρία και ξεκίνησαν να πληρώνουν τους περισσότερους ντόπιους καλλιτέχνες που έδιναν συναυλίες στην πόλη. Ο ίδιος ο Kurt Cobain θυμάται ότι η εταιρεία του έδωσε 600 δολάρια για μια συναυλία τους!
Το Ιανουάριο του 1988 και με τον Aaron Burckhard να έχει αποχωρήσει από το συγκρότημα, αλλά με την βοήθεια του φίλου τους Dale Crover από τον συγκρότημα Melvins, πήγαν στο στούντιο Reciprocal Recording του Jack Endino για να ηχογραφήσουν ένα demo.
To τέλος του ΄87 και οι αρχές του ΄88 ήταν μια περίεργη περίοδος για την μουσική σκηνή του Σιάτλ. Συγκροτήματα όπως οι Melvins, οι Green River και οι Feast ή είχαν διαλυθεί ή βρίσκοταν σε χειμερία νάρκη, ενώ συγκροτήματα όπως οι Mudhoney, Mother Love Bone, Screaming Trees, TAD, Soundgarden και οι Nirvana μόλις ξεκινούσαν. Το ίδιο ίσχυε και για τη δισκογραφική Sub Pop.
O Dale Crover, που είχε πάρει προσωρινά την θέση του ντράμερ στο συγκρότημα, έπρεπε να φύγει για το Σαν Φρανσίσκο όπου θα έβρισκε τον Buzz Osbourne. Τότε πρότεινε στον Kurt Cobain τον φίλο του Dave Foster: όπως και ο Burckhard, η διάρκειά του στο συγκρότημα ήταν βραχύβια. O Krist Novoselic είχε δηλώσει τότε ότι “μάλλον τον τρομάξαμε, ήμασταν πολύ παραξένοι για αυτόν.”
Τον Μάιο του ’88, οι Nirvana έπαιξαν ζωντανά με τον νέο τους ντράμερ, τον Chad Channing.
To συγκρότημα είχε συμφωνήσει να κυκλοφορήσει το πρώτο του single μέσω της Sub Pop. H εταιρεία εκείνη την περίοδο δεν έκανε ποτέ συμβόλαια με τα συγκροτήματα, απλώς κυκλοφορούσε κάποιο single ή EP. Στην αρχή σκέφτηκαν να κυκλοφορήσουν κάτι που θα ηχογραφούσαν από την αρχή, αλλά κοιτάζοντας στις προηγούμενες ηχογραφήσεις τους, αποφάσισαν να κυκλοφορήσουν τη διασκευή των Ολλανδών Shocking Blue “Love Buzz”. Στην πίσω μεριά χρησιμοποίησαν το “Big Cheese”.
Tα αφεντικά της Sub Pop, αποφάσισαν να βάλουν το χέρι στην τσέπη και να φέρουν τον δημοσιογράφο Everett True από το βρετανικό περιοδικό Melody Maker. Αυτό έδωσε την ώθηση που χρειαζόταν για να μπουν τα συγκροτήματα της εταιρείας στον παγκόσμιο μουσικό χάρτη.
Ο Everett True είχε γράψει τότε για το συγκρότημα ότι “οι Nirvana είναι η ομορφιά ενσαρκωμένη σε έναν αδυσώπητο γκαράζ ήχο. Έχουν θέσει τις βάσεις για να δημιουργήσουν ένα κιθαριστικό τέρας, μπορεί η έντασή τους να μην έχει φθάσει ακόμη στο απόγειο της, αλλά έχουν τις δυνάμεις να το κάνουν.”
Τον Σεπτέμβριο του ’88, το συγκρότημα ηχογράφησε το τραγούδι “Spank Thru” για την συλλογή “Sub Pop 200”. H συλλογή αυτή αποτελεί ένα ηχητικό ντοκουμέντο με το νέο “αίμα” της σκηνής του Σιάτλ, οι ηχογραφήσεις όλων των συγκροτημάτων που συμμετέχουν δεν υπάρχουν πουθενά αλλού, την συλλογή συνόδευε και ένα εκτεταμένο βιβλιαράκι 16 σελίδων μαζί με τις φωτογραφίες από τον φωτογράφο Charles Peterson, το αρχικό τριπλό LP κυκλοφόρησε 5000 αντίτυπα.
Το single “Love Buzz/Big Cheese” κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του ’88, μέσω του “Sub Pop Single Club” σε 1000 αριθμημένα αντίτυπα. Το “Single Club” αποτελούσε μια έξυπνη κίνηση από την εταιρεία, τα μέλη του προπλήρωναν για την μουσική που θα λάμβαναν! Το “Love Buzz” ήταν και το πρώτο single που θα έπαιρναν στα χέρια τους.
Ο Krist Novoselic είχε δηλώσει τότε ότι “είχαν κυκλοφορήσει το single μας, αλλά κανένας δεν μπορούσε να το αγοράσει γιατί ήταν πολύ ακριβό.”
Η ώρα για το πρώτο άλμπουμ των Nirvana είχε φθάσει, αλλά η Sub Pop, όπως και οι περισσότερες ανεξάρτητες εταιρείες είχε πρόβλημα ρευστότητας. Το συγκρότημα μπήκε στο στούντιο του Jack Endino τον Δεκέμβριο του ’88 και τον Ιανουάριο του ’89, ο Kurt Cobain δεν ήταν ευχαριστημένος με το παίξιμο του Chad Channing στα “Floyd the Barber”, “Paper Cuts” και “Downer”, οπότε αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν τις ηχογραφήσεις του Dale Crover από τον Ιανουάριο του ’88.
To κόστος για την κυκλοφορία του άλμπουμ ανερχόταν στα 606,17 δολάρια. Κανείς από το συγκρότημα δεν είχε αυτά τα χρήματα. Τη λύση έδωσε ο φίλος του Cobain, Dylan Carlson (ηγετική μορφή των Earth) που του σύστησε τον φίλο του Jason Everman.
O Cobain σκεφτόταν από καιρό να προσθέσουν έναν δεύτερο κιθαρίστα στο συγκρότημα για να πυκνώσουν τον ήχο, επίσης ο ίδιος ο Jason Everman δεν είχε πρόβλημα να δανείσει τα χρήματα για να κυκλοφορήσει το άλμπουμ. Κάποιος θα διαβάσει στα credits του άλμπουμ το όνομα του Everman, κάτι τέτοιο δεν ισχύει όμως: ο Cobain και ο Novoselic συμφώνησαν να προσθέσουν τον Everman επειδή τους βοήθησε οικονομικά.
Οι μόνες επίσημες ηχογραφήσεις με τον Jason Everman είναι στο tribute αλμπουμ των Kiss “Hard to Believe” που κυκλοφόρησε το 1990 και το συγκρότημα διασκεύασε το τραγούδι “Do You Love Me?”. Στην συλλογή αυτή, κάποιος θα βρει και τους Melvins και το συγκρότημα του παραγωγού Jack Endino, Skin Yard. H άλλη ηχογράφηση βρίσκεται στο box set του 2004, “With the Lights Out” και είναι η ζωντανή εκτέλεση του τραγουδιού “Dive”.
H εταιρεία ήθελε να κυκλοφορήσει το άλμπουμ επειδή πίστευε στο συγκρότημα, όμως είχαν παίξει ρόλο και τα λόγια του Jack Endino προς τον Jonathan Poneman όταν είχε πρωτοηχογραφήσει το συγκρότημα: “Έχω ένα συγκρότημα εδώ, τόσο απίστευτο που δεν ξέρω τι να τους κάνω – δεν μπορώ να αποφασίσω αν είναι καλοί ή κακοί.”
Η ιδέα για το όνομα του παρθενικού άλμπουμ των Nirvana ήρθε, όταν το συγκρότημα ταξίδεψε για μια 15ήμερη περιοδεία στην Δυτική ακτή των ΗΠΑ και τότε παρατήρησε τη διαφήμιση από το Δημόσιο σύστημα υγείας για την προστασία από τον ιό HIV που έγραφε: “Bleach Your Works Before You Get Stoned.”
Ο Kurt Cobain έγραφε τους στίχους για τα τραγούδια του άλμπουμ συνήθως τις νυχτερινές ώρες ή κατά την διάρκεια της διαδρομής προς το στούντιο ηχογραφήσεων, αν και ο ίδιος δήλωνε τότε ότι “δεν με ενδιέφεραν οι στίχοι εκείνη την εποχή”.
Το “Blew” μιλούσε για την παγίδευση και τον έλεγχο, το “Floyd the Barber” για την κλειστοφοβία και τον επαρχιωτισμό, ενώ το “About A Girl” το έγραψε ο ίδιος, όταν η τότε φίλη του Tracy Marander του παραπονέθηκε ότι δεν είχε γράψει κάποιο τραγούδι για αυτήν.
Το “School” μπορεί να είχε μόλις 15 λέξεις, αλλά, το νόημα του ρεφρέν “You ‘re in the High School again” μιλούσε για τις κλίκες που αντιμετώπισαν ο Cobain και ο Novoselic στο Αμπερντίν και αντιμετώπισαν την ίδια κατάσταση και στο Σιάτλ. Το “Love Buzz” ήταν μια διασκευή από τον Ολλανδικό συγκρότημα Shocking Blue όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω – η μόνη διαφορά με την έκδοση του single ήταν ότι για το άλμπουμ έκοψαν την εισαγωγή.
Το “Paper Cuts”, το τραγούδι με την πιο Melvins επιρροή στο άλμπουμ, έχει μια πιο αυτοβιογραφική χροιά, με τον ίδιο να μιλάει για την αποξένωση με τη μητέρα του, αλλά και μια αληθινή ιστορία με μια οικογένεια από το Αμπερντίν που κρατούσε τα παιδιά της κλειδωμένα σε ένα δωμάτιο. Το “Negative Creep” αποτελεί μια διήγηση σε πρώτο πρόσωπο για ένα αντικοινωνικό φρικιό: το συγκρότημα δέχτηκε μια μικρή επίθεση από την σκηνή του Σιάτλ, εξαιτίας του στίχου: “Daddy’s little girl ain’t a girl no more” επειδή έμοιαζε αρκετά με τον στίχο των Mudhoney: “Sweet young thing ain’t sweet no more”, με τον ίδιο να δηλώνει ότι ήταν μια υποσυνείδητη λογοκλοπή κάπως ειρωνικά. Στο “Scoff” αναφέρεται στους γονείς του και στην αρνητική κριτική που δέχθηκε για τις επιλογές του, ενώ στο “Swap Meet”, αναφέρεται στις προσπάθειες του μέσου Αμερικάνου που ζει σε μια μικρή επαρχιακή πόλη και προσπαθεί να τα βγάλει πέρα. Με το “Mr Moustache”, επιτίθεται εναντίον των “καθώς πρέπει” δογματικών ανθρώπων της Ολύμπια, ενώ στο “Sifting” επιτίθεται σε κάθε μορφή εξουσίας, αλλά ο ίδιος σε μια συνέντευξη του αρνείται κάτι τέτοιο.
Όταν το άλμπουμ κυκλοφόρησε και σε μορφή compact disc (CD), προστέθηκαν και τα “Big Cheese” και “Downer”. Το πρώτο μιλούσε για τον Jonathan Poneman όπως είχε δηλώσει ο Cobain: “εξέφραζε όλες τις πιέσεις που ένιωθα από αυτόν εκείνη την εποχή, επειδή ήταν τόσο επικριτικός για ο,τι ηχογραφούσαμε.” Ενώ το δεύτερο ήταν από την εποχή των “Fecal Matter” και είχε ένα πολιτικοποιημένο στίχο στα πρότυπα των punk rock συγκροτημάτων των αρχών της δεκαετίας του ’80.
Το άλμπουμ “Bleach” κυκλοφόρησε στις 15 Ιουνίου 1989, και δεν έκανε τόσο πάταγο όσο πίστευε ότι θα κάνει το συγκρότημα. Το άλμπουμ είχε την δική του φυσιογνωμία, ήταν βαρύ, αργό, είχε όμως και τις punk επιρροές του, αλλά και τις πιο Beatles αναφορές με το “About A Girl”. H Sub Pop τους είχε πιέσει να φτιάξουν κάτι πιο κοντά στους Aerosmith, αλλά το ίδιο το συγκρότημα ήθελε κάτι σε “οι REM συναντούν τους Black Sabbath και αυτοί οι δύο τους Led Zeppelin!”
Oι Nirvana μετά την κυκλοφορία του άλμπουμ ήθελαν να κάνουν ένα συμβόλαιο με την Sub Pop. Oι Pavitt και Poneman ήταν αρνητικοί με την ιδέα αυτή. Μετά από ένα πάρτυ που γινόταν δίπλα στο σπίτι του Pavitt, o Novoselic αρκετά εξοργισμένος (και μεθυσμένος) αποφάσισε να πάει στο σπίτι του, που ήταν δίπλα από το πάρτυ και άρχισε να βαράει τα παράθυρα και να φωνάζει: “Γ@μ#μένοι! Θέλουμε συμβόλαιο!” Στη συνέχεια τα παράτησε και έπεσε ανάσκελα σε κάτι θάμνους. Όταν σηκώθηκε να φύγει, έπεσε πάνω στον ίδιο που επέστρεφε στο σπίτι του. “Συχνά αναρωτιέμαι τι θα γινόταν αν επέστρεφα λίγα λεπτά αργότερα” αναρωτιέται ο Pavitt.
Τελικά οι Nirvana έγιναν το πρώτο συγκρότημα που είχε μεγάλη διάρκεια με την εταιρεία.
Μετά την κυκλοφορία του άλμπουμ αποφάσισαν να ξεκινήσουν μια περιοδεία για την προώθηση του. Εντωμεταξύ, μετά τα ρηχά νερά από την αρχική του κυκλοφορία, ξεκίνησε να πουλάει αρκετά παραπάνω σε σχέση με τις άλλες δουλειές της Sub Pop.
Στα μισά της περιοδείας ξεκίνησαν να φαίνονται και οι διαφορές με τον Jason Everman, μετά από ένα μήνα περίπου και όταν είχαν φθάσει στην Νέα Υόρκη, o Cobain και ο Novoselic αποφάσισαν να διώξουν τον Everman από το συγκρότημα.
Το Αύγουστο του ’89, παρέα με τον Novoselic και τους Mark Lanegan και Mark Pickerel από τους Screaming Trees, αποφάσισαν να δημιουργήσουν το συγκρότημα διασκευών στην μουσική του blues καλλιτέχνη Leadbelly (Huddle W. Leadbetter – 1888-1949), “The Jury”. Η ιδέα του ονόματος ήταν από τον Pickerel. O Poneman σκεφτόταν να κυκλοφορήσει ένα single με τα τραγούδια “Where Did You Sleep Last Night?/Ain’t That a Shame”, αλλά, τελικά οι ηχογραφήσεις έμειναν στα αρχεία της εταιρείας, εκτός από το “Where Did You Sleep Last Night?” που μπήκε στο πρώτο σόλο άλμπουμ του Mark Lanegan “The Winding Sheet”. O Poneman είχε δηλώσει για τα φωνητικά του Cobain στο “Ain’t That a Shame”, ότι “ήταν από τις καλύτερες ερμηνείες του.”
Στα τέλη του καλοκαιριού του ΄89, οι Nirvana αποφάσισαν να μπουν στο στούντιο για να ηχογραφήσουν το EP “Blew”. Παραγωγός αυτή την φορά θα ήταν ο Steve Fisk και όχι ο Jack Endino. Αυτή ήταν και η τελευταία ηχογράφηση του Chad Channing με το συγκρότημα.
Ηχογράφησαν τα “Even in His Youth”, “Token Eastern Song”, “Been A Son” και “Stain”. Τελικά μπήκαν μόνο τα δύο τελευταία, ενώ στην πρώτη μεριά το EP, είχε τα “Blew” και “Love Buzz” από το “Bleach.”
Μετά από αυτές τις ηχογραφήσεις, οι Nirvana μαζί με τους TAD πήγαν στην Ευρώπη για την πρώτη τους Ευρωπαϊκή περιοδεία. Και τα δυο συγκροτήματα έπαιξαν στο Βερολίνο την επομένη από την πτώση του Τείχους.
Όταν πλέον είχαν επιστρέψει στην βάση τους, ο Krist Novoselic αποφάσισε να παντρευτεί τον εφηβικό του έρωτα, Shelli Dilley, το ημερολόγιο έγραφε 30 Δεκεμβρίου.
Η νέα δεκαετία μπήκε με την αποχώρηση του Chad Channing από το συγκρότημα. Την θέση του πήρε μετά από λίγο καιρό ο ντράμερ του hardcore συγκροτήματος Scream, Dave Grohl…
Τα υπόλοιπα είναι ιστορία.
Η δισκογραφία των Nirvana την δεκαετία των ’80:
-Νοέμβριος ’88 “Love Buzz/Big Cheese” single
-Δεκέμβριος ’88 Συμμετοχή στην Συλλογή “Sun Pop 200” με το τραγούδι “Spank Thru”
-Ιούνιος ΄89 “Bleach”
-Νοέμβριος ’89 “Blew”
-1989 Συμμετοχή στην Συλλογή “Teriyaki Asthma, Vol. 1” με το τραγούδι “Mexican Seafood”
(Με πληροφορίες από το βιβλίο “Come As You Are” του Michael Azerrad)
