Είναι Δεκέμβριος του 1994. Εν μέσω του Γιουγκοσλαβικού εμφυλίου, του πολέμου που οδήγησε στη διάλυση της μεγάλης αυτής χώρας, μία πόλη βρίσκεται υπό πολιορκία. Πρόκειται για το Σεράγεβο, πρωτεύουσα της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης η οποία διανύει ήδη τον 3ο χρόνο του αποκλεισμού της. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη πολιορκία πρωτεύουσας στην ιστορία του σύγχρονου πολέμου καθώς αυτή διήρκησε από τις 5 Απριλίου 1992 έως τις 29 Φεβρουαρίου 1996.
Οι 1425 μέρες πολιορκίας του Σεράγεβο ήταν τρεις φορές περισσότερες απ’ ότι ήταν η περιβόητη Μάχη του Στάλινγκραντ. Περισσότεροι από 11.500 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων 1.600 παιδιά και έφηβοι, σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 50.000 τραυματίστηκαν όταν από τα υψώματα της πόλης οι Σερβικές δυνάμεις βομβάρδιζαν την πρωτεύουσα, της οποίας οι 360.000 κάτοικοι παρέμεναν εγκλωβισμένοι. Η ζωή στο Σεράγεβο περιορίστηκε σε ένα επίπεδο “μεσαιωνικής στέρησης” αφού οι πολιορκητές απέκοψαν τους κατοίκους από την τροφή, το ηλεκτρικό ρεύμα και άλλα αγαθά που θεωρούνται δεδομένα για τον σύγχρονο κόσμο. Ακροβολισμένοι ελεύθεροι σκοπευτές συχνά πυκνά άνοιγαν πυρ, και τα τα πυρά τους αυτά δεν αφορούσαν μονάχα στόχους “ενδιαφέροντος”.
Είναι Δεκέμβριος του 1994 και σε μια χώρα πιο βόρεια από τη Γιουγκοσλαβία, μια χώρα με ενεργό ρόλο στα γεγονότα ένας καλλιτέχνης ετοιμάζεται χωρίς να το ξέρει να ταυτιστεί με το πολύπαθο Σεράγεβο. Η σόλο καριέρα του Bruce Dickinson μετρά ήδη ενάμιση χρόνο ζωής. Με καινούργιο συνεργάτη τον κιθαρίστα Alex Dickson και το όνομα Skunkworks για τη νέα του μπάντα, ο πολυπράγμων Bruce είναι έτοιμος για μια νέα σελίδα στο μουσικό του βιβλίο. Κάπου εκεί έρχεται η θεότρελη πρόταση να εμφανιστεί για μια συναυλία στην πόλη του Σεράγεβο. Η ιδέα για μία συναυλία στην πόλη υπήρχε ήδη με σκοπό την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης, όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις.
Ο διαπραγματευτής των Ηνωμένων Εθνών Trevor Gibson, ο οποίος βρισκόταν στην πόλη, προσπάθησε να εξασφαλίσει τη συμμετοχή των Rolling Stones. Όπως είναι φυσικό, όσο μεγαλύτερο θα ήταν το όνομα, τόσο μεγαλύτερη θα ήταν και η απήχηση. Αφού δεν κατάφερε να αποσπάσει το πολυπόθητο “ναι” από τους Rolling Stones, ο Gibson στράφηκε στους Motörhead οι οποίοι με τη σειρά τους θα αρνηθούν να εμφανιστούν λόγω της επικινδυνότητας της κατάστασης. Βασικά ο Lemmy δέχτηκε αλλά ασκήθηκε βέτο από το management του συγκροτήματος.
Το όνομα του πρώην τραγουδιστή των Iron Maiden πέφτει στο τραπέζι και εκείνος είναι αρκετά τρελός για να αποδεχτεί την πρόταση. Γνωρίζοντας πως ο πόλεμος μαίνεται στη Γιουγκοσλαβία, πείθει την μπάντα του να εμφανιστούν στην υπό πολιορκία πόλη, αφού πρώτα λαμβάνουν τις απαραίτητες διαβεβαιώσεις από τον ΟΗΕ πως θα τους μετέφερουν από και προς το Σεράγεβο και πως η πορεία θα είναι ασφαλής. Στο αεροπλάνο που απογειώνεται από το Μπέρμιγχαμ συνειδητοποιούν που πραγματικά πηγαίνουν. Το αεροπλάνο είναι γεμάτο Βρετανούς στρατιώτες και οι Skunkworks είναι οι μοναδικοί μακρυμάλληδες μέσα σε αυτό. Αυτή δεν είναι μία ακόμα πτήση αναψυχής. Αυτό δεν είναι ένα ακόμη φυσιολογικό ταξίδι. Ούτε μια συνηθισμένη ζωντανή εμφάνιση σε μία ακόμα πόλη.
Φτάνοντας στο Σπλιτ της Κροατίας τα πράγματα δεν ξεκινούν με τους καλύτερους οιωνούς, αφού το ελικόπτερο το οποίο θα μετέφερε την μπάντα προς το Σεράγεβο έχει καθηλωθεί στο έδαφος μετά από αντιαεροπορικά πυρά που δέχθηκε από τη Σερβική πλευρά. Οι αξιωματούχοι των Ηνωμένων Εθνών δίνουν στη μπάντα την επιλογή αν ήθελε να ακυρώσει την εμφάνισή της και να επιστρέψει στην Αγγλία. Σχεδόν όλοι αρχίζουν να συνηθίζουν στην ιδέα της επιστροφής. Όχι όμως και ο Dickinson, ο οποίος ενδιαφέρεται να μάθει περισσότερα σχετικά με την κατάσταση στην περιοχή και τους πιθανούς τρόπους πρόσβασης στο Σεράγεβο. Όπως έγραψε αργότερα ο τότε μπασίστας της μπάντας, Chris Dale: “Ο Bruce ήταν ο τραγουδιστής των Iron Maiden. Βρισκόμαστε στη μέση της περιοδείας για το solo album του “Balls To Picasso”. Είναι επίσης ο εμπνευστής όλου αυτού του σεναρίου και ο ενθουσιασμός του για αυτό δεν έχει όρια”.
Μιλώντας με κάποιους τοπικούς δημοσιογράφους, τους προτείνεται η “Serious Road Trip” μια φιλανθρωπική οργάνωση που μπορούσε να κινηθεί στις επικίνδυνες περιοχές της Βοσνίας. Επρόκειτο για μια ιδιαίτερη οργάνωση η οποία κινούταν με πρώην στρατιωτικά οχήματα που είχαν βαφτεί με κίτρινο χρώμα και είχαν πάνω τους ζωγραφισμένους ήρωες καρτούν. Έτσι, μπορούσαν να κινούνται πιο “εύκολα” μειώνοντας τις πιθανότητες να δεχθούν επίθεση, αφού σκοπός τους ήταν να παρέχουν βοήθεια κυρίως στα παιδιά του πολέμου. Αυτό που θα μετέφερε τους μουσικούς είχε πάνω του το Roadrunner. Και με το Roadrunner στο πλευρό τους, η οδική πρόσβαση στην πόλη είναι πλέον η μόνη λύση.
Η μπάντα μαζί με το road crew “στοιβάζονται” στο πίσω μέρος του φορτηγού και ξεκινούν νύχτα το ταξίδι προς το Σεράγεβο. Το βράδυ δεν γίνονταν βομβαρδισμοί, ωστόσο ακούγονταν σποραδικοί πυροβολισμοί, ενώ διαρκώς ελλόχευε ο κίνδυνος να πέσουν σε κάποια ενέδρα ή νάρκη ή ακόμη και να δεχτούν πυρά. Μπορείτε να αναζητήσετε την πραγματικά συγκλονιστική περιγραφή από το ημερολόγιο του Chris Dale στο Metaltalk.net.
Το φορτηγό τελικά φτάνει στο Όρος Igman εκεί όπου υπάρχει και το μοναδικό πέρασμα προς την πόλη που είχαν καταφέρει να κρατήσουν ανοιχτό οι Βόσνιοι. Τα ξημερώματα οι μουσικοί αντικρύζουν το Σεράγεβο και την ωμή και αποκαρδιωτική εικόνα της κατεστραμμένης πόλης. Αφού μεταφέρονται με θωρακισμένα οχήματα στη βάση του ΟΗΕ, πηγαίνουν στο χώρο όπου θα διεξαγόταν η συναυλία, το Βοσνιακό Πολιτιστικό Κέντρο όπως ονομαζόταν. Ένας χώρος μέτριας χωρητικότητας, με βασικό ηχητικό εξοπλισμό και το ελάχιστο δυνατό φως. Μην ξεχνάμε πως οι πολιορκητές της πόλης επέτρεπαν ή διέκοπταν το ηλεκτρικό ρεύμα κατά το δοκούν καθ’ όλη τη διάρκεια του εγκλωβισμού της.
Οι μπάντες που ανοίγουν τη συναυλία για τον Bruce Dickinson είναι 2 τοπικά συγκροτήματα, οι Sikter και οι Allmanah. Και οι δύο παίζουν ενώπιων ενός εκστασιασμένου κοινού δίνοντας ό,τι έχουν και δεν έχουν μπροστά στους συμπατριώτες τους. Η εμφάνιση όμως του εμβληματικού Βρετανού είναι αυτή που κάνει τον κόσμο πραγματικά να παραληρήσει. Το sertlist βασίζεται στην προσωπική καριέρα του Bruce και αποτελείται πάνω-κάτω από τα τραγούδια που ακούγονται στο album “Alive In Studio A”. Παρ’ όλο που αρκετά από αυτά είναι άγνωστα στους περισσότερους, αυτό δεν εμποδίζει το κοινό να “ουρλιάξει” μαζί με τον Dickinson την κραυγή αγωνίας των πολιορκημένων του Σεράγεβο. Μια κραυγή αγωνίας για όλον τον κόσμο. Το ημερολόγιο γράφει 14 Δεκεμβρίου 1994 όταν ο Bruce Dickinson φροντίζει αυτοί οι άνθρωποι να ξεχάσουν το δράμα που ζουν και να δραπετεύσουν έστω και για λίγο από την προσωπική τους κόλαση.
Την επομένη της συναυλίας, και προτού αναχωρήσει για την Αγγλία, το συγκρότημα επισκέφτηκε ένα ορφανοτροφείο για να τραγουδήσει για τα παιδιά που είχαν χάσει τους γονείς τους στον πόλεμο. Επρόκειτο για μια ακόμη έντονη εμπειρία, ίσως η πιο έντονη, για τη μπάντα σε αυτή τη σύντομη επίσκεψή της στην εμπόλεμη ζώνη. Ακόμα και σήμερα όσοι συμμετείχαν σε αυτή την “αποστολή” μιλούν για κάτι το οποίο κατέχει μια πολύ ξεχωριστή θέση στην καρδιά τους. Κάτι το οποίο ξεφεύγει κατά πολύ από τα στενά όρια της μουσικής και της συνηθισμένης κουλτούρας που σχετίζεται με μία περιοδεία. Πολλοί δε από αυτούς, αν όχι όλοι, άλλαξαν ως άνθρωποι αναθεωρώντας αρκετά πράγματα για τη ζωή σε γενικότερο πλαίσιο.
Η ξεχωριστή αυτή εμφάνιση όπως και ολόκληρη η ιστορία γύρω από αυτή αποτυπώθηκε στο συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ του 2017 “Scream for Me Sarajevo”. Γραμμένο από τους Tarik Hodzic και Jasenko Pasic, το βραβευμένο ντοκιμαντέρ αποτελεί μια εξαιρετική αφήγηση από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές που βρέθηκαν εκεί για αυτή τη μοναδική συναυλία. Μια συναυλία όχι για τους στρατιώτες-μαχητές (όπως συνηθίζεται να γίνεται σε τέτοιες περιπτώσεις) κατά τη διάρκεια ενός πολέμου, αλλά για τους μαχητές της καθημερινότητας εκείνης της περιόδου. Τους ελεύθερους πολιορκημένους του Σεράγεβο.
Η εμφάνιση του Bruce Dickinson στο Σεράγεβο το 1994 θα πρέπει να αποτελεί ένα από τα σημεία αναφοράς για τη metal και όχι μόνο μουσική κοινότητα. Μιλάμε για την εμφάνιση του μοναδικού rock καλλιτέχνη σε πραγματική εμπόλεμη ζώνη και με τον πόλεμο σε πλήρη εξέλιξη. Με καθημερινούς βομβαρδισμούς, με κτήρια να φλέγονται, με πυροβολισμούς ανθρώπων στους δρόμους. Μέσα στην τρέλα του πολέμου και παρ’ ότι δεν είχε καμιά ανάγκη προώθησης του ονόματός του, ο ίδιος επέλεξε να ρισκάρει ακόμα και τη ζωή του για μια μικρή (αλλά τεράστια όπως αποδείχθηκε) ψυχολογική ανάταση σε μια “χούφτα” εγκλωβισμένους ανθρώπους.
25 χρόνια μετά από αυτή την εμφάνιση, ο δήμαρχος της πόλης τον έχρισε επίτιμο πολίτη του Σεράγεβο δείχνοντας πως ο κόσμος δεν ξέχασε την κίνησή του και πως η μουσική πάντα θα αποτελεί ένα από τα πιο ισχυρά “όπλα” απέναντι σε κάθε είδους πόλεμο. Εξάλλου όπως δήλωσε και ο ίδιος ο Dickinson: “Σε έναν κόσμο όπου τα πράγματα διαρκούν μόνο για περίπου πέντε δευτερόλεπτα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι άνθρωποι εξακολουθούν να το θυμούνται. Αυτό είναι πραγματικά κάτι. Αυτή είναι μια υπέροχη μέρα και είναι υπέροχο που επιστρέφω”.
“Now taking both sides at a time
On the front line
You can join in the fear
Share in the bloodshed
Investing your money in guns
The infinite fun
Of the warlord you saved
From the rusty grave”
