Γράφει ο Απόστολος Κουφοδήμος
Θυμάμαι τα χρόνια της δεκαετίας του ’90, που γεμίζαμε τις ημέρες μας περιφερόμενοι στα μπαρ της πόλης, στη Θεσσαλονίκη εγώ προσωπικά, και πηγαίναμε και στη σχολή, και οι συζητήσεις που κάναμε, άρχιζαν και τελείωναν με την υπέροχη ερώτηση, τί μουσική ακούς; Και οι εκάστοτε συνδαιτυμόνες- συμφοιτητές, συμπότες ενίοτε, απαντούσαν, ελληνικό ροκ. Μια απάντηση που όφειλε πολλά, σε μπάντες όπως οι Τρύπες, τα Ξύλινα Σπαθιά και τα Μωρά στη Φωτιά (Θεσσαλονίκη γαρ) και φυσικά στους Magic de Spell, τα Υπόγεια Ρεύματα, τους Ενδελέχεια, και λίγο πιο μετά στα Διάφανα Κρίνα.
Όλα αυτά το συγκροτήματα πήραν από το χέρι το ελληνικό ροκ, -και πατώντας στην ιερή κληρονομιά του Παύλου και του Πουλικάκου, του Πανούση και πόσων ακόμα, που πάλευαν ενάντια στο μουσικό νεοσυντηρητισμό της δεκαετίας του ’70 (αριστερής και δεξιάς απόχρωσης)-, το εκτόξευσαν, φθάνοντάς το σε ύψη δυσθεώρητα. Έκτοτε, ουδέποτε το ροκ με ελληνικό στίχο, ακούστηκε τόσο μα τόσο επίκαιρο και νεωτερικό.
Και να που 30 χρόνια μετά, αυτές οι μπάντες εξακολουθούν να μιλάνε στην καρδιά του μουσικόφιλου / μουσικόφιλης αυτής της χώρας, επειδή ό,τι έγραψαν τότε, αποδείχθηκε και αποδεικνύεται απαράγραπτο και ιερό.
Δύο σερί sold-out βραδιές στο Κύτταρο, με το ηλικιακό φάσμα να εκτείνεται από τα 15 έως τα 65. Είδα την Παρασκευή πολλά νέα παιδιά, δίπλα σε μπαρουτοκαπνισμένους γκριζομάλληδες, να κοιτάνε με λατρεία και αφοσίωση τα συγκροτήματα, αλλά και τα video-wall που ενόσω ετοιμαζόταν η σκηνή, έδειχναν video με παλιότερες συναυλίες του Παύλου, του Τζιμάκου, του Μήτσου, και των Διάφανων Κρίνων.
Για 4 και παραπάνω ώρες, βιώσαμε ένα όνειρο. Που ξεκινούσε από το Σαράγεβο, ακουμπούσε σε διαμαντένιες προβλήτες και μετενσαρκωνόταν σε ασημένια σφήκα.
Ήταν γύρω στις 22:00 όταν οι Magic de Spell ανέβηκαν στη σκηνή. Έχοντας πρόσφατη μέσα μου τη ζωντανή τους εμφάνιση στη Λάρισα, ήξερα τι θα ακούσω και τι θα δω. Μια λέξη θα χρησιμοποιήσω. Καθηλωτικοί! Είτε έπαιζαν τους ύμνους που τους καθιέρωσαν ως ένα από τα σημαντικότερα συγκροτήματα της ιστορίας του ελληνικού ροκ (“Sarajevo”, “Εμένα οι Φίλοι μου”), είτε διασκεύαζαν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο, κομμάτια-τοτέμ όπως το “Βιετνάμ”, το “Πότε Βούδας Πότε Κούδας”, και από τα πιο πρόσφατα, το “Σφαγείο” του Θεοδωράκη. Για σχεδόν 80 λεπτά, και με τη συνδρομή του video-wall που έδειχνε πλάνα από τη Γάζα, που αναζητά για πολλοστή φορά στην ιστορία της λίγη καλοσύνη και ανθρωπιά, αλλά και από το Βιετνάμ “όπου εμπεδωνόντουσαν οι αρχές και αξίες της φιλελεύθερης δημοκρατίας”, οι Magic de Spell μας ταξίδεψαν και μας βύθισαν στις ωραιότερες πτυχές των υπάρξεών μας.
Και σε αυτό το ταξίδι, κάπου αντικρίσαμε την Κατερίνα Γώγου, που ζητούσε λίγη στοργή, όχι τίποτα το ιδιαίτερο ή δύσκολο, και τον τροβαδούρο των Εξαρχείων, Πάνο Τζαβέλα να μην σταυροκοπιέται την εκκλησία της γειτονιάς του, αλλά στους δρόμους της αλληλεγγύης. Ας γεμίσουμε αυτούς τους δρόμους επιτέλους. Στο χέρι μας είναι. Και φυσικά, δεν θα μπορούσαν να λείψουν από αυτή τη συναυλία – γιορτή, τα μέλη του συγκροτήματος που δεν βρίσκονται πλέον εν ζωή. Είναι όμως εκεί, οι υπόλοιποι, που διανθίζουν το πνεύμα τους και συντροφεύουν τις ψυχές τους.
Magic De Spell setlist:
Σκοτώνω Λένε, Σημαίνει Ζω
Νίψον Ανομήματα
Βιετνάμ
Πρόγονε Πίθηκε, Εσύ τι Λες
Έρχονται οι Άνθρωποι
Το Σφαγείο
Ηλί Λαμά
Όταν Νυχτώνει
Ο Λύκος της Ψυχής μου
Τέρμα το Διάλειμμα
Πότε Βούδας Πότε Κούδας
Από Μακριά
Sarajevo
Εμένα οι Φίλοι μου
Κυρ Παντελής
Είμαι
Και αφού το διάλειμμα τελείωσε και εμείς, όλοι εμείς, ήμασταν ακόμα εκεί, ο Δημήτρης Μητσοτάκης (από τον Πειραιά όχι από τα Χανιά, ο καλός δηλαδή όπως προλογίστηκε από τον Μιχάλη Σκαράκη), ήταν αυτός που ακολούθησε. Έχοντας δημιουργήσει ένα καινούριο σχήμα, που εκφράζει πλέον τις μουσικές και στιχουργικές του αναζητήσεις, ισορροπεί με τρόπο αριστοτεχνικό στη βαριά κληρονομιά των Ενδελέχεια, αλλά και στις σχετικά πιο πρόσφατες μουσικές του διαδρομές. Που όπως αποδείχθηκε κατά τη διάρκεια της εμφάνισης του ίδιου και του συγκροτήματός του, δεν αποτελούν μανιέρα ή παλίμψηστο της μπάντας που συνδημιούργησε από τα τέλη των eighties, αλλά κάτι το εντελώς φρέσκο και νέο.
Τρανή απόδειξη το “Εργατικό”, με το οποίο ξεκίνησε τη συναυλία, ηλεκτρίζοντας εξ αρχής το κοινό, αλλά και η “Πρέσα”, που είναι μια από τις κορυφαίες του συνθέσεις της τελευταίας εικοσαετίας. Προσθέστε επίσης την απολαυστική διασκευή στο “Από κάτω από τις Ντομάτες”, του Γιαννάκη Ιωαννίδη, -γραμμένο στα χρόνια του Μεσοπολέμου-, αλλά και την “Κυρά Κατίνα”, που συμπυκνώνει τον μικροαστισμό της φασίζουσας κοινωνίας μας. Εννοείται πως εκεί που έγινε χαμός, ήταν στους ύμνους των Ενδελέχεια: “Κρίση Πανικού”, “Βουτιά από Ψηλά”, “Διαμαντένια Προβλήτα” και “Χάρτινες Σαΐτες”, με το οποίο έκλεισε τη συναυλία έπειτα από 70 περίπου λεπτά. Ροκ το ελληνικό, στα καλύτερά του. Απολαυστικό και επίκαιρο.
Δημήτρης Μητσοτάκης setlist:
Εργατικό (Γ@μιέμαι)
Ο Έρωτας
Ακούω Φωνές
Μικρές Χαρές
Δεν Χωράμε Όλοι
Κρίση Πανικού
Πρέσα
Βουτιά από Ψηλά
Διαμαντένια Προβλήτα
Από κάτω απ’ τις Ντομάτες
Κυρά Κατίνα
Το Καζάνι
Κάντε Πέρα
Χάρτινες Σαϊτες
Γράφει ο Σταύρος Βλάχος
Είχα χάσει τα «ίχνη» των Υπόγειων Ρευμάτων εδώ και κάποιες δεκαετίες, εκεί στην εφηβική – μετεφηβική ηλικία, όταν με τις συνθέσεις τους είχαν «δεθεί» με σημαντικές προσωπικές στιγμές και πολύ σημαντικά πρόσωπα για μένα. Τους θυμήθηκα πρόσφατα, με την εμφάνισή τους σε μία από τις ελάχιστες, ιδιαίτερα ποιοτικές, αλλά και αμιγώς μουσικές εκπομπές της Ελληνικής τηλεόρασης, το «Μουσικό Κουτί».
Ο φίλος Απόστολος, όπως και την προηγούμενη φορά με τον Δημήτρη Πουλικάκο, έγινε η αφορμή, που μου έδωσε το έναυσμα και την τύχη να τους ξαναδώ και το βράδυ της Παρασκευής. Και ήταν ιδιαίτερη, πραγματικά. Σε μία περίοδο και έτος που συμπληρώνουν τριάντα χρόνια παρουσίας (εγώ τους γνώρισα στα «σπάργανά» τους), και σε ένα «σκηνικό» που, για μένα προσωπικά, ανέκτησε πολλές ελπίδες όντας στην πλευρά των γηραιότερων παρευρισκομένων. Με πολλούς νέους ανάμεσά μας, που κατ’ επιλογήν και πεισματικά απέναντι στα «σημάδια των καιρών», δεν είχαν να κάνουν τίποτα με τον «μουσικό οχετό» που μας περιβάλλει στα εγχώρια δρώμενα.
Η κακή μου μνήμη, αν δεν με απατά ακόμα μία φορά, μου λέει ότι τους είχα γνωρίσει ως «κουαρτέτο». Πλέον το τρίο εισήλθε στη σκηνή του Κυττάρου, είκοσι λεπτά πριν τη μία. Με μία μικρή καθυστέρηση για να είναι καθόλα έτοιμος ο Τάσος Πέππας, πίσω από τα τύμπανα, προσωρινά χάσανε τη ….. φόρα τους, αφότου ο Νίκος Γιούσεφ, με ολοφάνερη καλή διάθεση, εξόχως εκδηλωθείσα, έδειχνε σαν να μην μπορούσαν να περιμένουν για να ξεκινήσουν το set τους. Ο Γρηγόρης Κλιούμης, με την αλά Angus Young κιθάρα του, είχε λάβει τη θέση του και ήταν λίγο πριν η φωνή του, με το χαρακτηριστικό «ηχόχρωμά» της, που είχε μείνει στη μνήμη αρκετών στα mid-forties με fifties πλέον, να αρχίσει να μας «ταλαντεύει» στο χρόνο, την ποίηση, την πραγματικότητα, αλλά και τις διαθέσεις.
Έτσι και ενώ υπήρξαν λακωνικότεροι, μάλλον, από τους…. «προλαλήσαντες», μας απέδειξαν ότι πρόκειται για μία εκπληκτική μπάντα και με τον Νίκο Γιούσεφ (αξίζει να αναζητήσει κάποιος και για την επισταμένη ενασχόλησή του με το «ηλεκτρικό πριόνι») σε κέφια, αλλά και τον παραδοσιακά εξαιρετικό ήχο στο Κύτταρο, προσέφεραν μία αξιομνημόνευτη εμφάνιση, που πέρασε…. «νεράκι», αλλά και μεστά και ουσιαστικά.
Κατάφεραν να μας ταξιδέψουν από τον Καρυωτάκη και τον Παλαμά, στον Αλκαίο και τον Μητροπάνο, μέχρι τον Ζαμπέτα, σε ένα απίστευτο τζαμάρισμα (ό,τι ισχύει και για τις διασκευές που συμπεριέλαβαν), αλλά και τον κεντρικό πρωταγωνιστή μερικές μέρες πριν στο ίδιο σκηνικό, Δημήτρη Πουλικάκο. Απλά μία απολαυστική, «γεμάτη» παρουσία, σε ένα εξαιρετικό, όσο και εξαιρετικά στημένο set.
Υπόγεια Ρεύματα setlist:
Υπόγα
Σίσυφος
Τραίνο
Μικρές Χαμένες Μέρες
Η Γη που Αφήνω
Ανδρείκελα
Σαν Φως
Όσοι Έχουνε Πολλά Λεφτά
Θέλω να Χάσω τον Εαυτό Μου
Ρόζα
Ξημερώματα
Να Γελάς
Σκόνη Πέτρες Λάσπη
Ένα Βράδυ Βγήκε ο Χάρος
Ύμνος 414
Γκρεμιστής
Ασημένια Σφήκα
Είχε συμπληρωθεί περίπου ένα τετράωρο, καθηλωτικό show, όταν όλοι οι πρωταγωνιστές του ανέβηκαν στη σκηνή για το «κύκνειο άσμα» της βραδιάς. Μία τριάδα ακόμα συνθέσεων, μας θύμισε τον Σιδηρόπουλο και τον Άσιμο, πριν κλείσουν με την πιο αναγνωρίσιμη στιγμή (και ξεχωριστή και προσωπικά), στην τριαντακονταετή παρουσία των Υπόγειων Ρευμάτων. Έτσι, αποχαιρέτησαν το κοινό που εξάντλησε και την έξτρα ημέρα, που ήταν η Παρασκευή, και γέμισε το Κύτταρο, φεύγοντας όμως και το ίδιο φορτισμένο και γεμάτο ψυχικά….
(Encore / Medley):
Μου ‘πες θα Φύγω
Μπαγάσα
Μ’ Αρέσει Να Μη Λέω Πολλά
Φωτογραφίες: Σταύρος Βλάχος
