Φέτος, ο John Cale θα γίνει 81 ετών. Από τότε που ίδρυσε με τον Lou Reed τους Velvet Underground, στα μέσα της δεκαετίας του 1960, ο περιπετειώδης Ουαλός τραγουδιστής-τραγουδοποιός, παραγωγός και συνθέτης είχε μια συναρπαστική καριέρα, με τα αναμενόμενα «σκαμπανεβάσματα» και τις απροσδόκητες ανατροπές. Ο Todd Haynes στο εξαιρετικό ντοκιμαντέρ VU του 2021 (Apple TV), μας έδειξε, ότι χωρίς τις πρωτοποριακές ιδέες και τη βιόλα του Cale, μια μπάντα με επιρροή που θα άλλαζε τον κόσμο, θα μπορούσε να ήταν απλώς μια ακόμα ροκ «collectiva» των 60s.
Εκτός από τα δικά του άλμπουμ (“Paris 1919” του ‘73 και το “Music for a new society” του ’82, που προτείνονται για ξεκίνημα), δημιούργησε θρυλικούς δίσκους μέσα από συνεργασίες που άφησαν εποχή. Από την Patti Smith, τους Stooges και τους Modern Lovers, στο “Songs for Drella” («φόρος τιμής» στον Warhol με τον Reed) και στο “Wrong Way up” με τον Brian Eno, καθώς εξερευνείς την δισκογραφία του, αισθάνεσαι αποπροσανατολισμένος μπροστά σε μια αχανή έκταση, χωρίς κανένα απολύτως βοήθημα.
Με τη φετινή κυκλοφορία, το απόθεμα και η καλλιτεχνική παραγωγή του Cale, πλαισιώνονται μέσα σε ένα διάστημα 60 ετών προσφοράς στην μουσική και τον πολιτισμό. Έτσι λοιπόν δεν είναι κακή στιγμή για να κυκλοφορήσει ένας νέος δίσκος. To “Mercy”, ο πρώτος του Cale εδώ και μια δεκαετία, είναι ένας από τους συναρπαστικότερους.
Όμως όταν ένα «rockicon» επιστρέφει μετά από μια μακρά απουσία, είναι δελεαστικό να νιώσεις ένα είδος συγκαταβατικής συμπόνιας. «Θεέ μου», θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς, «τί πάει να κάνει στα 80 του»; Ειδικά όταν επιστρέφει με μια αξιοζήλευτη παρέα έξυπνων νέων μουσικών, μπορεί να αισθανθείς κυνικός και να σκεφτείς: «Κοιτάξτε ποιος προσπαθεί να παραμείνει μέσα στα πράγματα;» Όμως αν σκεφτείτε καλά, θα συμφωνήσετε ότι ο άνθρωπος, που έχτισε τη γέφυρα μεταξύ της ευρωπαϊκής έντεχνης μουσικής και του αμερικανικού rock ‘n’ roll, με περισσότερες από τρεις ντουζίνες άλμπουμ, chamberpop, post-punk, post-rock, δεν χρειάζεται τη συμπόνια κανενός.
Μέσα σε ένα αρκετά «ψυχρό» άλμπουμ, γεμάτο απροσδόκητες συνεργασίες, ο θρύλος της art-rock παλεύει με την ανάγκη για ανθρώπινη «σύνδεση». Όπως ο Ουαλός αδερφός του και ήρωας Dylan Thomas, ο Cale από τις πρώτες νότες κιόλας επιδιώκει απεγνωσμένα να «πολεμήσει το σκοτάδι». Όμως τα φαντάσματα του παρελθόντος φαίνεται ότι θα είναι μαζί του μέχρι το τέλος.
Το “Mercy”, καθώς «κυλάνε» τα δευτερόλεπτα της ακρόασης, σου δίνει την αίσθηση ότι καλύπτεται σταδιακά από μια ονειρική ποπ ομίχλη και ορχηστρικά βουητά αποκαλυπτικού τρόμου. Σε αυτήν την ατμόσφαιρα σιγοντάρει μια ομάδα συνεργατών που τα ονόματά τους διαβάζονται σαν line up κεντρικής σκηνής φεστιβάλ του 2023: Weyes Blood, Sylvan Esso, Animal Collective, Dev Hynes και TeiShi. Οι ηλεκτρονικοί παραγωγοί Actress, Laurel Halo, TOKiMONSTA και Seven Davis Jr. προσφέρουν την σύνδεση που χρειάζεται ο καλλιτέχνης με τους ακροατές του σήμερα. Εμφανίζονται επίσης οι Fat White Family.
Εδώ να ξεκαθαρίσουμε ότι κανείς από αυτούς δεν θέλει να αναβαθμίσει τον Cale και κανείς δεν προσπαθεί. Είναι ξεκάθαρα «κεϊλικό» δημιούργημα «στοιχειωμένο» από το ταραχώδες παρελθόν του, όπου μετά από δυο με τρεις ακροάσεις, διαπιστώνεται ότι ο ίδιος έχει συμφιλιωθεί με αυτό. Παράλληλα, καθώς συνέθετε μουσική – γιατί όλα τα κομμάτια είναι γραμμένα από τον ίδιο – δείχνει να είχε στο πίσω μέρος του μυαλού του τον επίλογο. Δημιουργεί με κάποιο τρόπο στον ακροατή συνειρμούς ανάλογους με τον τρόπο που επέλεξε να αποχαιρετίσει τους θαυμαστές του και ο Bowie.
Είναι καλύτερο album από το “Shifty Adventures in Nookie wood” του 2012 και απέχει μίλια μακριά από τη ροκ μουσική που βασίζεται στο μπλουζ, οπότε οι «σκληροπυρηνικοί» λάτρεις του Cale δεν χρειάζεται να ανησυχούν. Μάλλον θα πρέπει να χαίρονται, γιατί σε μια βιομηχανία, γεμάτη από τραγουδίστριες που προσπαθούν να ακούγονται σαν τη Mariah Carey ή σαν εκείνον τον τραγουδιστή των Nickelback, είναι υπέροχο να ακούγεται η «μουτζουρωμένη» χροιά της φωνής του Cale.
Πατάς το play και στο ομότιτλο κομμάτι του δίσκου τον ακούς να τραγουδά «I’m looking for Mercy more and more», με μια φωνή που είναι παρακλητική και απορριπτική. Σου ανοίγει η όρεξη, αναζητάς το κομμάτι που θα ξεχωρίσει και φτάνεις στο “Noise of You”. Σε αυτή τη μελωδία, ο Cale υιοθετεί μια «μεταλλαγμένη» ποπ προσέγγιση και πετυχαίνει εξαιρετικό αποτέλεσμα. Για κάποιους μουσικοκριτικούς, αν επρόκειτο να κυκλοφορήσει ένα μόνο single από το “Mercy”, αυτή θα ήταν η καλύτερη – και ίσως η μοναδική – επιλογή. Προσωπικά δεν μπορώ να συμφωνήσω με κάτι τέτοιο, από την στιγμή που καραδοκεί η Amelia Meath των Sylvan Esso μαζί με τα εξαιρετικά εφέ στο “Time Stands Still”, προσθέτοντας ένα υπέροχο φωνητικό σκηνικό σε μια από τις πιο μελωδικές συνθέσεις του Cale.
Το κομμάτι όμως που κεντρίζει το ενδιαφέρον είναι το “Moonstruck (Nico’s Song)”. Ο Cale τιμά τη μνήμη της φίλης και συνεργάτιδάς του, όντας στοργικός αλλά «ωμός» σχετικά με τις επιλογές που καθόρισαν τη ζωή της. Ένα τμήμα εγχόρδων παραθέτει ένα στροβιλιζόμενο σκηνικό πίσω από τα απλά, έντονα φωνητικά του Cale και την αιθέρια συμβολή της Destani Wolf. Ο στίχος “You’re a moonstruck junkie lady, staring at your feet / Breathing words into an envelope / To be opened on your death”, είναι ένας ζοφερός στίχος. Έδώ είναι δύσκολο να υπολογίσεις αν ο Cale θρηνεί για το θάνατό της ή αν συμβαίνει κάτι πιο σκοτεινό. Είτε έτσι είτε αλλιώς, είναι συναρπαστικό.
Η Nico όμως δεν είναι το μοναδικό «καταραμένο» είδωλο που πραγματεύεται ο Cale. Το επτάλεπτο “Marilyn Monroe’s Legs (Beauty Elsewhere)”, είναι μια ωδή στην οποία είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς πολλά από τους «λοξούς» στίχους, αν και η γραμμή “She’s always there, late to the party”, μπορεί να υποδηλώνει τη θρυλική ασυνέπεια της Marilyn ή και το κλασικό κομμάτι των Velvets, “All Tomorrow’s Parties”. Το “It was ugly, there’s always beauty elsewhere” μπορεί να παραπέμπει στο χάσμα μεταξύ της λαμπερής εικόνας της Μέριλιν και της ταραγμένης ζωής της. Το κομμάτι ξεκινά με κάτι που ακούγεται σαν τα «μπιπ» μιας μηχανής υποστήριξης ζωής και τελειώνει με μια σειρά από ήχους που φέρνουν στο μυαλό την Μέριλιν στο νεκροκρέβατό της, κρατώντας ένα τηλέφωνο. (Το άλμπουμ γράφτηκε κατά τη διάρκεια του lockdown και πιθανότατα να αντανακλά τη θνησιμότητα του Cale όσο και της Μονρόε.)
Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι και το τραγούδι που κλείνει, “Out Your Window”. Ο Cale πηγαίνει στο πιάνο, χαράσσοντας μια απλή δομή, αφήνοντας πίσω τα έγχορδα. Οι στίχοι φαίνεται να αφορούν τον Cale που προσπαθεί να πείσει κάποιον να μην τερματίσει τη ζωή του, πηδώντας έξω από ένα παράθυρο. Κοινή αυτοκτονία; Αυτό και αν είναι ένα μεγάλο ζήτημα για τον John Cale, έτσι δεν είναι;
Το “Mercy” δεν είναι ένα εύκολο άκουσμα. Έχει «ανάλαφρες» στιγμές, αλλά είναι σαν την περίπτωση του «Fools Gold» – νομίζεις ότι έχεις βρει το χρυσάφι, αλλά ξαφνικά έχεις στα χέρια σου κάτι που θαμπώνει. Με τίτλους κομματιών όπως το “Night Crawling” και το “The Story of Blood”, θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι ο Cale δεν άκουγε τίποτα άλλο, εκτός από τον Marilyn Manson, από τότε που κυκλοφόρησε την τελευταία του δισκογραφική δουλειά. Ο ίδιος όμως είναι ικανός συγγραφέας – μουσικός και βγάζει υλικό κατάλληλο για να προκαλέσει συζητήσεις μεταξύ των οπαδών του, αποφεύγοντας τις κακοτοπιές. Τους υπολοίπους δεν είμαι σίγουρος ότι θα τους απασχολήσει ιδιαίτερα.
Σε μια εποχή που τα άλμπουμ δείχνουν να απομακρύνονται από το γνώριμο «concept» του παρελθόντος, το συγκεκριμένο έχει τραγούδια με συνοχή που συνδυάζουν το σκοτάδι με την ομορφιά, με στίχους και φωνή να είναι τυλιγμένα στο μυστήριο. Τίποτα βέβαια δεν φτάνει στην υπερβολή.
Ένα από τα πλεονεκτήματα της δια βίου καριέρας του καλλιτέχνη, στο περιθώριο της λαϊκής μουσικής, είναι ότι γνωρίζει την τέχνη του. Μπορεί να πάρει ένα «ζοφερό» και «αφιλόξενο» θέμα, να του δώσει αρκετή πνοή και να το μετατρέψει σε μια ανταποδοτική ακρόαση. Αυτός είναι ένας ευαίσθητος και επικίνδυνος ελιγμός, αλλά εδώ φαίνεται να τα καταφέρνει μια χαρά.
Tracklist:
Mercy (featuring Laurel Halo)
Marilyn Monroe’s Legs (Beauty Elsewhere) (featuring Actress)
Noise of You
Story of Blood (featuring Weyes Blood)
Time Stands Still (featuring Sylvan Esso)
Moonstruck (Nico’s Song)
Everlasting Days (featuring Animal Collective)
Night Crawling
Not the End of the World
The Legal Status of Ice (featuring Fat White Family)
I Know You’re Happy (featuring TeiShi)
Out Your Window
Είδος: Pop, Art-rock, Electronic
Δισκογραφική Εταιρεία: Double Six Records (Domino)
Ημερομηνία κυκλοφορίας: 20 Ιανουαρίου 2023
Facebook: https://m.facebook.com/OfficialJohnCale/
Instagram : https://www.instagram.com/therealjohncale/
Official website: https://john-cale.com/
YouTube Channel
Spotify
