Αντώνης Τουρκογιώργης – «Η δύναμη του ελληνικού Ροκ»
«Από μικρός αγαπούσα τη μουσική, μετά έμπλεξα με τον Σπάθα και έγινε η μοίρα μου. Ο Jimi Hendrix ήταν ο πρώτος καλλιτέχνης που μ’ εντυπωσίασε. Μετά ήρθαν οι Cream. Σαν άνθρωπος είμαι γελαστός, αισιόδοξος, λατρεύω τη μουσική και τα Μίκυ-Μάους. Μουσικά φαντάζομαι τον εαυτό μου μέλος κάποιου γκρουπ, και για πολύ ακόμα των Socrates. Σπουδάζω Αγγλική Φιλολογία, αλλά στην ουσία τα έχω εγκαταλείψει. Πιστεύω ότι ακόμη και γέρος θα κάνω μουσική».
Αυτό ήταν ένα πορτρέτο που έφτιαξε για τον εαυτό του ο Αντώνης Τουρκογιώργης στα 22 του χρόνια, αναδημοσιευμένο από την LIFO στις 8 Απριλίου 2024. (Επιμέλεια κειμένου : Φώντας Τρούσας).
Σχεδόν ένα μήνα αργότερα από το δημοσίευμα της LIFO και τέσσερα χρόνια μετά από τον θάνατο του κορυφαίου κιθαρίστα Γιάννη Σπάθα, στα 73 του χρόνια ο Αντώνης Τουρκογιώργης μας εγκατέλειψε οριστικά.
Ο Δημήτρης Πουλικάκος, «Ο τελευταίος των Μοϊκανών», τον αποχαιρέτησε με αυτά τα λόγια:
«Ραντεβού στο χάος του σύμπαντος ή στο σύμπαν του χάους».
Φαντάζομαι αυτήν την ατάκα του Πουλικάκου να δεσπόζει σε μια «γοτθική» επιγραφή στην πύλη της αιωνιότητας, από την οποία πέρασαν και ταξίδεψαν όλοι οι ήρωες των παιδικών μας χρόνων. Παιδικών, εφηβικών, ενηλικίωσης, πείτε το όπως θέλετε, διότι προσωπικότητες όπως ο Αντώνης Τουρκογιώργης είχαν διάρκεια στην καριέρα τους και αγαπήθηκαν από διαφορετικές γενιές. Δεν έμειναν και πολλοί τώρα πια. Οι εποχές αλλάζουν και έχει καταντήσει αγχωτική η αναζήτηση καλλιτεχνών που έχουν την αξία και την αυθεντικότητα όπως ο Αντώνης ή αλλιώς, Tony Power.
Η πορεία του στο μουσικό στερέωμα ξεπέρασε τις τρεις δεκαετίες. Η ιστορία του είναι όμορφη, αλλά έχει θλιβερό επίλογο. Τα προβλήματα υγείας ταλαιπώρησαν αυτόν και την οικογένειά του τα τελευταία δεκατέσσερα χρόνια της ζωής του. Δεν τον άφησαν να απολαύσει τους καρπούς της μουσικής κληρονομιάς του ή να βρεθεί στην σκηνή ξανά με τους αγαπημένους «οπαδούς» – συνοδοιπόρους του. Ήταν 2010, όταν υπέστη εγκεφαλικό και μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο της Αθήνας. Έκτοτε δεν κατάφερε ποτέ να επανέλθει ουσιαστικά.
Τραγουδιστής, μπασίστας αλλά κυρίως στιχουργός των Socrates, ο Τουρκογιώργης έγραφε για ό,τι τον έκαιγε, έθιγε την εμπορική πλευρά της μουσικής, δεν του άρεσε το ελληνικό Ροκ, όπως αποκάλυψε σε μια συνέντευξη στον Πάνο Χρυσοστόμου και ήταν ένας Πειραιώτης που πάνω απ´ όλα ρόκαρε για τα λαϊκά παιδιά.
Στο ίδιο θρανίο στο Γ’ Γυμνάσιο του Πειραιά, προς τα τέλη της δεκαετίας του 1960, ο Γιάννης Σπάθας και ο Αντώνης συζητούσαν για την μουσική. Και οι δυο διέθεταν αυθεντικό χιούμορ το οποίο είναι δείγμα ευφυίας. Ο Τουρκογιώργης αυτοσαρκαζόταν, χαρακτηριστικό ακομπλεξάριστου ανθρώπου. Φανταστείτε τις κουβέντες, το κλίμα της εποχής και τον τρόπο που χτιζόταν μια φιλία, η οποία θα εξελισσόταν σε μια από τις σπουδαιότερες Αγγλόφωνες, Ελληνικές μπάντες.
Στο σχολείο, εκτός από τον Σπάθα ήταν συμμαθητές και με τον Μπουκουβάλα, όπου κάποια στιγμή δέχθηκαν τριήμερη αποβολή από τον λυκειάρχη, επειδή συμμετείχαν σε συναυλία στην Τερψιθέα ως Persons. Λίγο αργότερα, το 1971, βγήκαν από τη χώρα με δυσκολία εξαιτίας του καθεστώτος, για να ανοίξουν τα φτερά τους για το εξωτερικό. Εξαρχής αυτά τα παιδιά είχαν βλέψεις για καριέρα εκτός Ελλάδας. Προτιμούσαν τον Αγγλικό στίχο, με εξαίρεση το πρώτο άλμπουμ των Socrates που περιείχε τα τραγούδια «Κλείσε τα μάτια κι άκου» και «Έλα κοντά μου».
Διαβάζοντας το βιογραφικό τους, βλέπεις ότι προσπάθησαν πολύ για να πετύχουν. Δεν ήταν καθόλου εύκολο να κάνεις καριέρα στο εξωτερικό, ακόμα και στην Ελλάδα, με την πολιτική κατάσταση της εποχής. Απαιτούσε αφοσίωση και πάθος για να πετύχεις, γι’ αυτό και η σκηνική παρουσία του Αντώνη Τουρκογιώργη ήταν «εκρηκτική». Κατάφερε να ξεπεράσει τα όρια ενός ροκ τραγουδιστή και πέτυχε αμφίδρομη σχέση με τον κόσμο στις συναυλίες.
Με τους Socrates …
Οι Socrates υπήρξαν ιστορικό συγκρότημα του ελληνικού ροκ, με δράση που κράτησε σαράντα χρόνια. Το ύφος τους ήταν hard rock (με αναφορές στο blues, στον Jimi Hendrix και τους Cream), ενώ εξαιτίας της συνεργασίας τους με τον Βαγγέλη Παπαθανασίου, στο “Phos” του ’76, ακολούθησαν και μια πιο «προοδευτική» κατεύθυνση.
Ο Γιάννης Πετρίδης ήταν αυτός που από τα πρώτα βήματα της καριέρας τους, τους πήρε από την Music Box στην Polygram. Πολύ σύντομα η μουσική τους ικανότητα, το ταλέντο και η πυγμή τους, έφεραν καρπούς. Μετά από το δεύτερο κιόλας άλμπουμ το περιοδικό Billboard ασχολήθηκε μαζί τους, σε μια περίοδο που είχαν ταυτόχρονα κυκλοφορήσει δίσκους ο Dylan και οι Black Sabbath. Η Ιταλίδα τραγουδίστρια Patty Pravo, που έκανε επιτυχία στην Ελλάδα με το “La Bambola”, διασκεύασε τραγούδια τους με Ιταλικό στίχο. Τα τραγούδια είναι τα “La Mela in Tasca”, “Jmanja”, “Piramidi di Vetro” και προέρχονται από το “Phos” (1976) των Socrates, με ιταλικούς στίχους του Luigi Albertelli, δηλαδή πρόκειται για το “Starvation”, “A Day in Heaven” και “Queen of the Universe”. Είναι μια εποχή που το Ελληνικό τραγούδι συνέχιζε να ταξιδεύει εκτός συνόρων με μεγάλη επιτυχία.
Συμμετείχαν σε διάφορες ιστορικές συναυλίες και συνδέθηκαν απόλυτα με την μουσική σκηνή «Κύτταρο», το οποίο γέμιζαν πάντα ασφυκτικά. Αρχές της δεκαετίας του ’80 το συγκρότημα συνεργάστηκε με τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Μάνο Χατζιδάκι. Οι Socrates αρνήθηκαν να υπογράψουν το συμβόλαιο που τους προσφέρθηκε στο εξωτερικό και έκαναν τελικά το δίσκο «Plaza», που σημείωσε μεγάλη επιτυχία εντός και εκτός Ελλάδας. Κατά τη διάρκεια της προώθησης του δίσκου τους, έπαιξαν σε σημαντικούς χώρους της αγγλικής ροκ σκηνής, ως support στους UFO. Απίστευτα πράγματα!
Στις 29 Σεπτεμβρίου 2023, ένα από τα «δυνατά» ντοκουμέντα της αισθητικής και της νεανικής ορμής του συγκροτήματος την περίοδο που θα κυκλοφορούσαν το τρίτο τους album “On the Wings”, υπήρξε η συνέντευξη που έδωσαν στην Όλγα Μπακομάρου για το περιοδικό «Φαντάζιο» (τεύχος #235, Τρίτη 28 Αυγούστου 1973). Στα λεγόμενά τους τότε, απέρριπταν τις αντίστοιχες μπάντες εκείνης της εποχής (Νοστράδαμος, Πελόμα Μποκιού κλπ) ως εφήμερες και «άνευρες». Χαρακτήρισαν «φτηνή» τη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι (σ.σ. όπως προανέφερα στη δεκαετία του ’80 Σπάθας και Τουρκογιώργης ήταν βασικοί συνεργάτες του Χατζιδάκι σε live και ηχογραφήσεις), ενώ ερωτώμενοι για τις πρωτοποριακές συνθέσεις του Σαββόπουλου εκείνη την εποχή, είπαν ότι: «Προσπαθεί, βέβαια, ο άνθρωπος, αλλά η δουλειά του μας είναι αδιάφορη».
Ο Αντώνης Τουρκογιώργης μέσα από αυτήν την συνέντευξη, απέδειξε ότι αυτός και η μπάντα του εκπροσωπούσε ή μάλλον ήταν η «φωνή της αντίδρασης» στην Ελλάδα. Τώρα πια οι οπαδοί του μεγάλωσαν, αλλά ακόμα και σήμερα, τις ίδιες ιδέες ασπάζονται. Οι Έλληνες ροκάδες μεσήλικες – ηλικιωμένοι τώρα πια, δεν ξεπέρασαν ποτέ το ροκ αποτύπωμα και την «ιδέα» των Socrates. Αρκετοί από αυτούς «μισούν» τον Σαββόπουλο και δεν πολυγουστάρουν Χατζιδάκι, μην γελιόμαστε. Το ζήτημα είναι ότι με το θάνατο του Αντώνη έχασαν και την «φωνή» τους. Εδώ είναι η περίπτωση που το γνωμικό «ουδείς αναντικατάστατος» παύει να ισχύει.
Μερικά ακόμα Trivia …
-Πειραιώτες, ο Αντώνης Τουρκογιώργης και ο Σπάθας, σύχναζαν σε ένα σουβλατζίδικο στο «ΠΙ και ΦΙ» στην Σωτήρος Διός, το οποίο είχε Τζουκ Μποξ. Από εκεί «ξεπατίκωναν» τα τραγούδια του Jimi Hendrix, που μάθαιναν στην συνέχεια στην κιθάρα.
-Την δεκαετία του ’80 πήγαν στο Λονδίνο όπου συνεργάστηκαν με τον παραγωγό των Jam, Coppersmith. Λίγο αργότερα εγκατέλειψαν το «αντιεμπορικό» όνομά τους και μετονομάστηκαν σε Plaza.
– Ο δίσκος τους “On the Wings”, που κυκλοφόρησε το 1973, έγινε #1 στην πολιτεία Τζόρτζια των ΗΠΑ.
-Υπέγραψαν το συμβόλαιο στη Virgin, ενώ αίσθηση προκάλεσε η άρνησή τους στην μεγάλη πρόταση της Warner, έναντι 50.000 στερλίνων. Οι φήμες λένε ότι το συγκρότημα ήταν υπερβολικά κουρασμένο, γεμάτο νοσταλγία για την πατρίδα. Απέρριψαν την πρόταση, επέστρεψαν στην Ελλάδα και διαλύθηκαν.
– Έπαιξαν live με καταρρακτώδη βροχή στα Γιάννενα, ενώ ο κόσμος έκανε τσουλήθρα στις λάσπες. Ενώ έβρεχε, ο Ηλίας Μπουκουβάλας, ο ντράμερ, είπε στο κοινό: «Μην φύγετε, θα παίξουμε».
-Την περίοδο της Χούντας και ενώ έκαναν περιοδεία στο εξωτερικό, φυλακίστηκαν για μικρό διάστημα στις φυλακές της Ολλανδίας.
-Ο Αντώνης Τουρκογιώργης υπήρξε φίλος με τον Κώστα Μπίγαλη. Το 2016, λίγο πριν φύγει ο Σπάθας, ο Τουρκογιώργης πήγε στη γυναίκα του και της έδωσε ένα σκληρό δίσκο με κάποιες ηχογραφήσεις που διακόπηκαν λόγω των θεμάτων υγείας που αντιμετώπιζε. Η γυναίκα του Λίνα δεν ήξερε τι να κάνει, τις έδωσε στον Μπίγαλη, αυτός πήρε το υλικό, και μετά από σύντομο διάστημα βγήκε , ο τελευταίος δίσκος, το χαμένο album των Socrates.
Δισκογραφία
“Socrates Drank the Conium” (1972)
“Taste of Conium” (1972)
“On the Wings” (1973)
“Phos”(1976)
“Waiting for Something” (1980)
“Breaking Through” (1981)
“Plaza” (1984)“
“Last forever” (2023) Κριτική από τον συμπολεμιστή και φίλο Γ. Μπατσαούρα, καθώς και συνέντευξη με αφορμή την κυκλοφορία, από τον Μάκη Γιούλη, τελευταίο drummer των Socrates και επί χρόνια συνεργάτη τους.
Σόλο καριέρα …..
Μετά την διάλυση των Socrates, ο Αντώνης Τουρκογιώργης ακολούθησε σόλο καριέρα. Το 2007 κυκλοφόρησε το βιβλίο του, με τίτλο «Το Συγκρότημα», στο οποίο μοιράζεται τις εμπειρίες του σχετικά με την δημιουργία ενός συγκροτήματος, ενώ ταυτόχρονα μαθαίνουμε ιστορίες από τα πρώτα του βήματα στη μουσική μέχρι και σήμερα.
Προσωπικοί δίσκοι
«Τα Μάτια 14» (1986)
«Επεισόδιο» (1988)
«Μόνον Όρθιοι» (1990)
«Πυρ, Γυνή και Rock and Roll» (1991) (με τη Λίνα Μπαμπατσιά)
«Βήματα» (1992)
«Ουφ!» (1998)
Tributes …
Στις 10 Οκτωβρίου του 2018, οι φίλοι του οργάνωσαν μια μεγάλη συναυλία με σκοπό να συγκεντρωθούν χρήματα για τη στήριξή του, ώστε να ακολουθήσει αποκατάσταση σε ειδικό, θεραπευτικό κέντρο. Μεταξύ άλλων, στην συναυλία τότε συμμετείχαν η Ελένη Βιτάλη, ο Βαγγέλης Γερμανός, η Γλυκερία, ο Χρήστος Δάντης, η Ελεονώρα και ο Γιάννης Ζουγανέλης, ο Χρήστος Θηβαίος, ο Κώστας Μπίγαλης, ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου και πολλοί ακόμη.
Στις 24 Μάρτη 2023 ανέβηκαν στη σκηνή στο «Κύτταρο», ο γιος του Γιάννη Σπάθα, Νίκος Σπάθας (κιθάρα), παρέα με τον Μιχάλη Απαρτόγλου (μπάσο/φωνητικά), τον Μιχάλη Καπηλίδη, (Ν. Παπάζογλου, Αλκ. Ιωαννίδης, Σ. Μάλαμας, ντράμερ στους Closer), τον Αστέριο Παπασταματάκη, οργανίστα των Socrates 2002-2010, την Μαρκέλλα Παναγιώτου, τον Μπάμπη Τυρόπουλο (κιθάρα), τον Άκη Τουρκογιώργη, μουσικό σύντροφο του Γιάννη Σπάθα, o μοναδικός Τζόνι Βαβούρας, όπως και άλλα «πνευματικά παιδιά» του συγκροτήματος. Ήταν μία “all star” «πανδαισία». Ένα μεγάλο αφιέρωμα στο θρυλικό ροκ συγκρότημα, με τις καλύτερες στιγμές από όλη τη δισκογραφία τους.
Το Σάββατο 11 Φεβρουαρίου 2017, παρουσιάστηκε η πορεία του συγκροτήματος από την «Μηχανή του Χρόνου», στην ΕΡΤ1, όπου μίλησαν για τα «πέτρινα χρόνια» του ελληνικού ροκ, όταν σχεδόν έφηβοι σχημάτισαν τους Persons, στους οποίους τραγουδιστής ήταν ο Ηλίας Ασβεστόπουλος, ο οποίος αργότερα έκανε καριέρα στους 2002 GR.
Μπορείτε να την παρακολουθήσετε εδώ :
Στο Facebook έχει δημιουργηθεί η ομάδα “Socrates Drunk the Conium – Official Group”, αφιερωμένη περισσότερο στην περίοδο 2002-2010, όπου το σοβαρό πρόβλημα υγείας του Αντώνη Τουρκογιώργη κατέστησε το συγκρότημα ανενεργό.
R. I. P. Tony Power….
