Ένα μικρό ανόητο ποίημα σε ένα ρυθμό μεθυσμένου ιρλανδικού τραγουδιού του Steve Hogarth για την αθωότητα, έκρυβε την ψυχή αλλά και τον τίτλο του 13ου στούντιο άλμπουμ των Marillion, που ήταν φιλόδοξο, άγγιξε τη διάρκεια των 100 λεπτών και κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2004. Το ποίημα ήταν μια αναδρομή στην αλήθεια της παιδικής ηλικίας, όταν το παιχνίδι με τους βώλους ήταν μαγικό και αυτοί αντιπροσώπευαν μικρά πνεύματα παγωμένα στο γυαλί.
Το άλμπουμ ήταν το “Marbles” και δεν ήταν ένα αυστηρά concept έργο, τα τραγούδια είχαν όμως έντονες θεματικές συνδέσεις μεταξύ τους, ακόμα και ανακλήσεις τραγουδιών μέσα σε άλλα με χρήσεις αντίστοιχων στιχουργικών γραμμών. Τα τέσσερα μέρη του ομότιτλου τραγουδιού είναι ουσιαστικά μουσικά ιντερλούδια, συναρμολογούν όμως ταυτόχρονα την ιστορία της εμμονής του ήρωα με τους βώλους, τη συλλογή του και την απώλεια των περισσότερων με την ενηλικίωση: η αργκό φράση για την τρέλα “Losing one’s marbles”, περνά σαν θέμα στο τραγούδι “The Invisible Man”, επιβεβαιώνοντας τη σύνδεση των τραγουδιών.
Το βασικό όμως επαναλαμβανόμενο θέμα στο “Marbles” είναι η απόδραση. Κάπου υπάρχει σαν υπαινιγμός, αλλού αναδύεται ολοφάνερα σαν πρωταγωνιστής. Δυο ξεχωριστά κεφάλαια στη δημιουργική τους ιστορία ανέδειξαν την επιδίωξη της απόδρασης με τη μουσική τους να σημαδεύει δυνατά την αφοσίωση των φίλων τους σε αυτά, διαχρονικά. Το πρώτο, το “Ocean Cloud”, άγγιξε τα 18 λεπτά διάρκειας, με μια συναρπαστική μουσική αφήγηση που ακολουθεί τον ήρωα του τραγουδιού, τον Don Allum, έναν Βρετανό κωπηλάτη που διέσχισε τον Ατλαντικό Ωκεανό και προς τις δυο κατευθύνσεις. Το τραγούδι ακολουθεί την beat φύση του μοναχικού ναυτικού να αφήνεται στην απέραντη αγκαλιά του ωκεανού, να παλεύει με τις αντιξοότητες, το παρελθόν του, τις μνήμες του και την ξεθωριασμένη επίδραση των συμβάσεων. Ο Don Allum είχε γεννηθεί το 1937 στο Λονδίνο. Εντάχθηκε στο Εμπορικό Ναυτικό μόλις στα 16 του χρόνια, και στη συνέχεια υπηρέτησε 9 χρόνια στον στρατό. Από το 1971 άρχισε τα παράτολμα ταξίδια στη θάλασσα, με τις μακροχρόνιες απόπειρες και τα κατορθώματα στον Ατλαντικό να φθείρουν σημαντικά την υγεία του. Το 1987 τον ανέσυραν από τη φουρτουνιασμένη θάλασσα χωρικοί από το Dooagh της Ιρλανδίας, ένα μέρος στο οποίο συμπτωματικά μένει η μητέρα του κημπορντίστα Mark Kelly. Ο Don έμεινε μάλιστα για λίγο στην πόλη και υπάρχει μια πλάκα σε έναν πέτρινο μονόλιθο για το κατόρθωμά του. Έφυγε τελικά από καρδιακή προσβολή στις 2 Νοεμβρίου του 1992. Η βιογραφία του, που γράφτηκε από τον ξάδερφό του Geoff Allum, πρόσφερε λεπτομέρειες στο τραγούδι, αλλά και τα ηχητικά από τα δελτία ειδήσεων που έχουν περιληφθεί σε αυτό.
Άλλη μια παράλληλη πηγή προέλευσης του τραγουδιού αποτέλεσε ο φόβος του γήρατος και η σταδιακή απώλεια της δύναμης που νιώθει ο άνθρωπος καθώς περνά ο χρόνος. Καθώς η μοναξιά τον καλεί, η άκρη πρέπει να είναι πιο απότομη, μια πρόκληση ίσως και μοιραία. Ο Hogarth έχει αναφέρει την ταινία “Apocalypse Now” και τη σκηνή στην αρχή, όταν ο Martin Sheen είναι στο δωμάτιο του ξενοδοχείου, λίγο χαμένος και μεθυσμένος και λέει: “Every day that goes by, I get a little bit weaker and every day that goes by, Charlie’s out in the jungle getting a little bit stronger”. Είναι ο φόβος του φιλόδοξου ανθρώπου πως θα τον προσπεράσει η φυσική εξέλιξη.
Μια άλλη προσωπική λεπτομέρεια του Hogarth που χρησιμοποιείται στο αυτοβιογραφικό μέρος του τραγουδιού για τον Don, είναι αυτή η απόπειρα ταπείνωσης του νεαρού αγοριού με την έκφραση “this boy’s a cream puff”. Είναι στην ουσία ένας υποτιμητικός όρος αργκό του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου για ένα αδύναμο, ανίκανο άτομο που υποδηλώνει και ομοφυλοφιλία. Η σκηνή της ταπείνωσης έλαβε χώρα στο σχολείο που πήγαινε ο Hogarth σε ηλικία έντεκα χρόνων από κάποιον καθηγητή με το όνομα Bob Bruce, και ήταν μάλλον ένα σημάδι των δικών του προβλημάτων που οδηγούσαν έναν ενήλικα να το κάνει αυτό σε ένα εντεκάχρονο αγόρι μπροστά σε άλλα 38 παιδιά της ηλικίας του.
Το “Ocean Cloud” επιφυλάσσει μια περιπετειώδη διαδρομή με ανατροπές και δυνατές εικόνες, έχει μια μαγική ρουφήχτρα που τραβά τον ακροατή από την πραγματικότητα σε μια παράλληλη ατομική, μοναχική δοκιμασία. Είναι μια προφανής μεταφορά για τις μεγάλες μάχες που δίνει κανείς στη ζωή, πολλές φορές ολομόναχος απέναντι στο ρεύμα και τις συμβάσεις.
Δεν είναι πια είδηση πως το “Neverland” αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια μια από τις μεγαλύτερες αδυναμίες των φίλων του γκρουπ, και ένα σχεδόν μόνιμο τραγούδι στη λίστα των ζωντανών εμφανίσεων. Το πρώτο μέρος του τραγουδιού γράφτηκε από τον Hogarth για την “Dizzy Spell”, το παρατσούκλι που χρησιμοποιούσε για την τότε σύζυγό του, Sue-Ed.
Είναι μια ομολογία πως όταν κάποιος σου δίνει τόση αγάπη για τόσο καιρό, αυτό μένει μέσα σου, και γίνεται σαν ένα εργοστάσιο παραγωγής μιας ανεξήγητης ενέργειας. Σε οδηγεί, σε ζεσταίνει, σε κρατά ζωντανό. Είναι ο τρόπος υπέρβασης στα χειρότερα. Είναι αυτό που αφήνει παράλληλα την πολυτέλεια της προσωπικής εκτίμησης, της ενοχής, της κρίσης. Όταν ο Hogarth τραγουδάει “θέλω να είμαι κάποιος που κάποιος θα ήθελε να είναι”, ψάχνει να βρει στον εαυτό του το δρόμο της επανόρθωσης, της ολοκλήρωσης. Ψάχνει κάποιον για τον οποίο θα μπορούσε να είναι εντελώς περήφανος.
Το δεύτερο μέρος του τραγουδιού επιβεβαιώνει και την υποψία για τον τίτλο της “Χώρας του Ποτέ”, καθώς οι λέξεις “Wendy Darling, in the kitchen with your dreams” μας παραπέμπουν ξεκάθαρα στον Peter Pan, τον χαρακτήρα του Σκωτσέζου μυθιστοριογράφου και θεατρικού συγγραφέα J. M. Barre. Μια απόλυτη μορφή απόδρασης και σύμβολο της παιδικής αθωότητας, το ατίθασο αγόρι που μπορεί να πετάξει και δεν μεγαλώνει ποτέ, ζει τις δικές του περιπέτειες στο μυθικό νησί της Χώρας του Ποτέ σαν αρχηγός των Χαμένων Παιδιών. Είναι αξιοσημείωτη η επισήμανση του Hogarth για το ενδιαφέρον του στην έναρξη του βιβλίου, όταν αναφέρεται πως στη δεξιά γωνία του στόματος της μητέρας της Wendy υπάρχει ένα φιλί που δεν προορίζεται όμως για τον σύζυγο, ούτε για τα παιδιά της. Είναι περίεργο που ο συγγραφέας δεν επιστρέφει ποτέ σε αυτή τη δυνατή μεταφορά, σαν να αποφάσισε μετά τη δεύτερη σελίδα να γράψει ένα άλλου είδους βιβλίο.
Η προοπτική της απόδρασης, η σκέψη της φυγής, η δυνατότητα έστω σαν επιλογή διατρέχουν το τραγούδι, δυναμώνοντας την κεντρική αυτή ιδέα που παραμονεύει συχνά στο δίσκο. Αντίθετα με την πρόθεση του μηνύματός του, οι παραδοσιακοί ακροατές του προοδευτικού rock το καλωσόρισαν σαν την επιστροφή του γκρουπ στα χωράφια του, μετά την αποτυχημένη, κατ’ αυτούς, απόπειρα να επεκταθούν και να επιβιώσουν σε εναλλακτικούς μουσικούς χώρους, στα τρία προηγούμενα άλμπουμ.
