Το Εδιμβούργο είναι η πρωτεύουσα της Σκωτίας από το 1437 και η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της με πληθυσμό 550.000 κατοίκους. Φιλοξενεί δυο επαγγελματικές ποδοσφαιρικές ομάδες, την Heart of Midlothian ή όπως είναι γνωστή σε όλους Hearts, και την Hibernian. Όπως συνηθίζεται σε τέτοιες περιπτώσεις, οι δύο σύλλογοι έχουν μια έντονη αντιπαλότητα που χρονολογείται από την ίδρυσή τους στα μέσα της δεκαετίας του 1870, γεγονός που την καθιστά μία από τις μακροβιότερες αντιπαλότητες στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο.
Η Hearts υπερτερεί αισθητά απέναντι στη Hibernian σε τίτλους, έχοντας κατακτήσει 4 φορές το πρωτάθλημα Σκωτίας, 8 φορές το κύπελλο και 4 το Λίγκ καπ. Από την άλλη, η Hibernian δεν φημίζεται για την καλή της τύχη και τη ρόδινη μοίρα της, έχοντας γαλουχηθεί μέσα από δυσκολίες και αποτυχίες. Όμως το 1990 ζωντάνεψε ο χειρότερος εφιάλτης γι’ αυτή και τους οπαδούς της. Βιώνοντας μια τεράστια οικονομική κρίση που την έφτασε ένα βήμα από τη διάλυση, βρέθηκε μόλις μια ανάσα να αγοραστεί από τον τότε ιδιοκτήτη της Hearts, Wallace Mercer.
Το πρωί της 4ης Ιουνίου 1990, η χώρα ξύπνησε με τα συνταρακτικά νέα. Ο Mercer αποκάλυψε το φιλόδοξο όραμά του για το μέλλον, που θα έβλεπε μια ομάδα του Εδιμβούργου να αμφισβητεί την κυριαρχία των Rangers και της Celtic και το τέλος του οπαδικού διχασμού στην πόλη. Η ιδέα ήταν να συγχωνευθούν οι δύο ομάδες του Εδιμβούργου. Τα οικονομικά της Hibernian κατέρρεαν και δεν υπήρχε πια τρόπος να κρυφτεί η σκληρή πραγματικότητα.
Αυτό δεν ήταν όμως ακριβώς αυτό που είδαν οι οπαδοί. Είδαν δύο συλλόγους να συγχωνεύονται, ή πιο συγκεκριμένα, οι οπαδοί της Hibernian να χάνεται ο δικός τους σύλλογος. Την ημέρα της ανακοίνωσης, οι οπαδοί βάδισαν προς το Easter Road, απελπισμένοι να μάθουν κάτι περισσότερο για το μέλλον του συλλόγου τους. Η Hibernian, μετά τον έναν αιώνα από την ίδρυσή της, εξακολουθούσε να αποτελεί κεντρικό κομμάτι της κοινωνίας, και ένα σύμβολο. Το Leith ήταν πάντα η βιομηχανική πύλη εισόδου στο Εδιμβούργο. Βρίσκεται στα βόρεια της πόλης, και θα μπορούσε κάλλιστα να χωρίζεται από τον ωκεανό. Ήταν ένα σημαντικό λιμάνι και ένα ακμάζον κέντρο εμπορίου. Αρχικά ανεξάρτητο από το Εδιμβούργο, συγχωνεύτηκε το 1920 μετά από δημοψήφισμα όπου οι κάτοικοι του Leith ψήφισαν εναντίον του με αναλογία πέντε προς ένα. Τελικά το Leith απορροφήθηκε.
Δεν ήταν μόνο οι οπαδοί των Hibs που ήταν εξοργισμένοι. Ήταν οι οπαδοί των Hearts και σχεδόν όλοι οι άλλοι που είχαν κάτι περισσότερο από ένα επιφανειακό ενδιαφέρον για το ποδόσφαιρο. Η εργατική τάξη της Σκωτίας έχει μια βαθιά ριζωμένη δυσπιστία απέναντι στο αδίστακτο και ανεξέλεγκτο κεφάλαιο που εξαπλώνεται παντού. Οι οπαδοί του συλλόγου έδωσαν την απάντησή τους με το “Hands Off Hibs”, ένα κίνημα που γεννήθηκε για να σώσει τη Hibernian και να στείλει ένα μήνυμα: “δεν μας νοιάζει ποιος είσαι, δεν θα μας πάρεις την ομάδα”. Η αμεσότητα της αντίδρασης και η αισιόδοξη στάση τους απέναντι στο ψυχρό κεφάλαιο ενθάρρυναν την τοπική κοινότητα του Εδιμβούργου και τους επιχειρηματίες της να κάνουν το ίδιο. Ο Mercer ήταν ο εχθρός τους, το “Hands Off Hibs” η σημαία της μάχης τους.
Η παρουσία της πρωτοβουλίας “Hands Off Hibs” ήταν πανταχού παρούσα σε όλη την πόλη και σύντομα το ίδιο το Εδιμβούργο άρχισε να υποστηρίζει την λύση, κατανοώντας τις πολιτιστικές επιπτώσεις σε περίπτωση που ένα από τα παλαιότερα εμβλήματά του εξαφανιζόταν. Το Περιφερειακό Συμβούλιο του Εδιμβούργου και το Περιφερειακό Συμβούλιο του Lothian, μαζί με πολλούς βουλευτές, προώθησαν τον σκοπό σε ομιλίες και στήλες εφημερίδων. Η δυναμική αυξανόταν.
Η αστυνομία, φοβούμενη επεισόδια, απαγόρεψε μια προγραμματισμένη πορεία στην πόλη. Αυτή μετατράπηκε σε συγκέντρωση που έγινε στο γήπεδο Eastern Road. Αυτή η αλλαγή έδωσε μια ισχυρή συναισθηματική ώθηση. Με παρόντες τους θρύλους των Hibs, Pat Stanton και Jimmy O’Rourke, το ντόπιο πετυχημένο indie rock ντουέτο Proclaimers, ακόμη και τον μύθο της Leeds, Goedon Strachan, η συγκέντρωση έστειλε τον αναγκαίο θόρυβο σε όλα τα αυτιά του σκωτσέζικου λαού. Όταν έγινε η συγκέντρωση στο Easter Road, οι οπαδοί, σχεδόν χωρίς καθοδήγηση, άρχισαν να τραγουδούν το “Sunshine on Leith” των Proclaimers. Ήταν μια εξαιρετικά συναισθηματικά φορτισμένη στιγμή, επειδή, εκείνη τη στιγμή, φαινόταν πολύ απίθανο οι Hibs να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν αυτή την δύσκολη πρόκληση. Οι δίδυμοι αδερφοί Reid των Proclaimers συμμετείχαν στην εκστρατεία από το ξεκίνημα και προσφέρθηκαν να βοηθήσουν σε κρίσιμες στιγμές.
Καθώς πλησίαζε η προθεσμία για την απόκτηση του αναγκαίου ποσοστού αγοράς από τον Mercer, η λεγεώνα Hands Off Hibs κορύφωσε τις προσπάθειές της. Οι οπαδοί βγήκαν στους δρόμους πουλώντας τα αντίστοιχα προϊόντα της καμπάνιας τους, μαζεύοντας χρήματα σε κουβάδες και διαμαρτυρήθηκαν για μέρες έξω από τα γραφεία της Τράπεζας της Σκωτίας. Την αρχική ημέρα της προθεσμίας εξαγοράς, στις 2 Ιουλίου 1990, η πολιτικός Margo McDonald μίλησε στην κατάμεστη αίθουσα Usher Hall στο κέντρο της πόλης δίνοντας το έναυσμα να συνεχιστεί η επανάσταση. Παρών ήταν ο παίκτης της Hearts, John Robertson, ο οποίος αγνόησε την εντολή της ομάδας του να μην πάρει θέση υπέρ του αγώνα τους.
Το τραγούδι των Proclaimers, “Sunshine on Leith”, υιοθετήθηκε σαν ύμνος στη διάρκεια της εκστρατείας “Hands Off Hibs”. Αν και πρόκειται για ερωτικό κομμάτι, οι στίχοι ταιριάζουν γάντι και στη σχέση οπαδού-ομάδας. Πέρα από αυτό, μιλάει για την περιοχή τους, το Leith και γράφτηκε από μια μπάντα που πρωταγωνίστησε στην αναζήτηση οικονομικής λύσης ορμώμενη από την παθολογική τους αγάπη στην ομάδα. Στην ερώτηση ενός δημοσιογράφου “για ποιο πράγμα είστε πιο περήφανοι, για το ότι το άλμπουμ σας πούλησε εκατομμύρια δίσκους σε όλο τον πλανήτη ή για το ότι ένα κομμάτι σας τραγουδιέται από τους φίλους της Hibernian σε όλα τα μεγάλα γεγονότα;” η απάντηση τους ήταν άμεση και ενστικτώδης: “Φυσικά για το δεύτερο. Δεν υπάρχουν λόγια για να περιγράψουμε πώς νιώθουμε κάθε φορά που γίνεται αυτό”.
Έμεινε στις συνειδήσεις των οπαδών σαν το τραγούδι που βοήθησε να νικήσουν τον Mercer. Το τραγούδι είχε αποκτήσει επιπλέον νόημα. Με τη βοήθεια μιας ταινίας και ενός μιούζικαλ, το “Sunshine on Leith” εκτοξεύτηκε σε νέα ύψη και αγκαλιάστηκε από την ευρύτερη κοινότητα του Leith. Κάποια στιγμή στη διάρκεια της πανδημίας, κυκλοφόρησε βίντεο με τους κατοίκους του “Banana Flats” να το τραγουδούν. Στο μεταξύ, μετά το ναυάγιο του Mercer, ο σύλλογος των οπαδών κυκλοφόρησε ένα άλμπουμ με τίτλο “Hands Off Hibs”, που περιλάμβανε, φυσικά, το “Sunshine on Leith”.
Το τραγούδι ταυτίστηκε πια με την ομάδα και το 2018 ψηφίστηκε σαν το καλύτερο ποδοσφαιρικό τραγούδι στο “Football Anthems World Cup” του BBC Radio 6, που διοργάνωσε ο Steve Lemacq. Πριν το κίνημα “Against Modern Football” αναγνωριστεί, μια ανάλογη μάχη έγινε στη Σκωτία, σε μια γειτονιά που γέννησε το δικό της κίνημα για να αντισταθεί στην κυνική κατάληψη του κεφαλαίου. Μια ομάδα καθημερινών ανθρώπων τα κατάφερε. Το “Hands Off Hibs” έσωσε τον σύλλογό τους, αλλά βοήθησε επίσης να σωθεί η πόλη τους, με λίγη βοήθεια ακόμα και από τον ορκισμένο εχθρό τους. Το ποδόσφαιρο μερικές φορές ξεπερνά και την πιο τρελή φαντασία.
